Buxoro davlat universiteti ijtimoiy- iqtisodiy fakulteti psixologiya ta

Uslubiy ko'rsatmalar 
Qo'lni  ushlab,  ketma-ket  yurish  avvalgidek  tarbiyachi  ketidan  bajariladi. 
Chapdan  o'ngga  qarab  harakatlanganda  (odatda  yurish  shu  tarafdan  boshlanadi) 
bolalarning  o'ng  qo'li  oldinda,  chap  qo'lini  esa  orqadagi  o'rtog'iga  o'zatadi. 
Shunday  qilib,  gavda  biroz  doira  ichiga  qaratilgan  holda  bo'ladi.  Bu  bolalar 
harakatlanishini 
yengillashtirib, 
bir-birlarini 
ko'rishlarini 
osonlashtiradi. 
Tarbiyachi  ham  bu  holatda  bolalar  harakatlarini  boshqaradi.  Yurish  doirada 
o'tqaziladi,  lekin  bolalar  harakatni  to'g'ri  bajarayotgan  bo'lsalar,  harakat 
yo'nalishini biroz o'zgartirish ham mumkin. 

---

103
 
 
Ikki  marta  aylangach  siganl  to'xtatilgandan  keyin  tarbiyachi  bolalarni 
doiraga  turg'azadi.  So'ngra  tarbiyachi  signal  asosida  bolalarni  o'ngga  bo'rib, 
ketma-ket  boshlab  joylariga  o'tqazadi.  Tayoqchalarni  hatlab  o'tishlari  uchun 
o'tirgan  guguh  oldiga  joylashtiriladi.  Tayoqchalar  o'rtasidagi  masofa    35-40  sm. 
Bolalar  navbat  bilan  ikki  martadan  mashqni  bajarib,  joylariga  o'tiradilar,  yana 
navbat  kelgach  o'rnilaridan  turib  mashqni  qaytaradilar.  Tarbiyachi  mashqda 
tutilishlar,  tanaffuslar  bo'lmasligini  kuzatib  boradi.  Qo'llar  bilan  skameykaga 
tirmashish mashqi xuddi avvalgi mashg'ulotlardek o'tqaziladi. Bolalar birin-ketin 
mashqni  bajaradilar.  Tarbiyachi  bolalarning  navbatlarini  kutib,  skameyka  oldida 
to'planib  qolmasliklarini  nazorat  qilib  boradi.  Buning  uchun  u  har  gal  ikkitadan 
bolani  turg'izib,  ular  mashqni  tugatgach  ikkinchi  juftlikni  tayyorlab 
boradi.Koptokni  uloqtirish  va  ilish mashqini  ikkita katta  odam  o'tqazadi.  Bolalar 
koptokni  tikka  turib  otib,  ilgach  joylariga  o'tiradilar.  Bolalar  ham  koptok  ilishga 
qiynalishlari  bois  uni  30-40  sm  masofada  otish  kerak.  Bayroq  tomon  yugurish 
quyidagicha o'tqaziladi. O'tirgan guruh qarshisiga orasi 1 metr qilib ikkita bolalar 
stulchasilar  qo'yiladi.  Har  bir  stulga  rangli  bayroq  qo'yiladi.  Stullardan  4-5  metr 
masofaga belgi qo'yiladi (arqon qo'yadilar yoki chizadilar).Bu harakat boshlanish 
joyi 
sanaladi.Baraban 
sadosi 
ostida 
(ko'rinmasligi 
kerak) 
1 
juftlik 
yugurishniboshlaydi.  Bayroqchaga  yetib  kelgach,  uni  “A-a-a-a”  tovushi  bilan 
jo'rlikda  yuqoriga  ko'tarib,  silkitadilar,  so'ngra  bayroqni  joyiga  qo'yib,  yugurib 
joylariga  qaytadilar.  Bu  mashq  bolalar  uchun  yangi  bo'lgani  uchun  avval  uni 
ko'rsatib  berish  lozim.  Ko'pchilik  bolalarning  vazifani  unutib,  harakatlarni 
adashtirishlari mumkinligi uchun mashqni bajarishni jismoniy tayorgarligi yuqori 
bo'lgan  juftlikdan  boshlash  maqsadga  muvofiq  bo'ladi.  Bolalar  bayroqni  olib 
to'xtaganlarida,  baraban  chalib  ularga  ko'maklashish  mumkin.  Ular  bu  yugurish 
ovozini yaxshi taniydilar. Bu predmetga yugurish mashqi oddiy o'yin mashqligini 
unutmaslik  lozim.  Bu  yoshdagi  bolalar  ham  bellashuvga  tayyor  bo'lmaydilar. 
Shuning uchun rivojlanish darajasi yaqin bolalar juftligini tanlash kerak.Tanaffus 
bilan  ketma-ket  yurish,  ilk  marta  ovoz  signali  jo'rligida,  tarbiyachi  ketidan 
bajariladi.  Signallar  to'gagach,  tarbiyachi  bolalarni  to'xtatib,“Signal  yo'q-to'xta!” 

---

104
 
 
deb, barabanni ko'rsatadi. Avval, mashq eshituv-ko'ruv signali asosida o'tqaziladi. 
Keyinchalik,  2-3  mashqdan  so'ng  bolalar  faqat  eshituv  signali  asosida  mustaqil 
bajaradilar. 
Shunday  qilib,  tarbiyachi  guruhni 4-5  marta  to'xtatib,  3-4  marta  aylantiradi. 
To'xtashlar o'rtasida vaqt turlicha bo'lish lozim, aks holda bolalar signalga emas, 
vaqtga qarab harakatlana boshlaydilar.