Ijtimoiy soha, iqtisod va huquq


№    Mavzu savollari



Download 7,04 Mb.
Pdf ko'rish
bet520/596
Sana01.01.2022
Hajmi7,04 Mb.
#299388
1   ...   516   517   518   519   520   521   522   523   ...   596
Bog'liq
904c905561308df8123e757d91daf0b330868b1d

№ 

 

Mavzu savollari 



 

 

 

– 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

  

 

 

 



 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 



 

 



Glossariy 

 

 



 

351 


 

 

 



 

 

Glossariy 

 

 

 

Atamalar 

 

Izoh 

 

O’zbek tilida 

 

Ingliz tilida 

 

Rus tilida 

 

Falsafa_fanining_predmeti,_mazmuni_va_jamiyatdagi_roli'> 1-mavzu.

 

Falsafa fanining predmeti, mazmuni va jamiyatdagi roli 

 

Materializm

  

Materialism

  

Материализм

  

olamning  asosida  materiya,  ya’ni 



moddiy  narsalar  yotishini  e’tirof 

etadigan, moddiylikni ustuvor deb  

biladigan ta’limot  

Idealizm

  

Idealism

  

Идеализм

  

moddiylikni  inkor  etib,  olamning 



asosida  ruh  yoki  g‘oyalar    yotadi, 

dunyoning  mavjudligi  va  rivojlanib 

borishida 

g‘oyalar 

muhim, 

belgilovchidir deb ta’kidlovchi falsafiy 

qarash, ta’limot bo‘lib,  

materializmning aksidir  



Falsafa

  

Philosophy

  

Философия

  

(yunon. — 



philo 

— sevaman va 



sophia 

—  dono-lik)  —  donolikni  sevaman 

ma’nosini  anglatadi.  F.  voqelikdagi 

barcha  narsa  va  xodisalarning  eng 

umumiy  aloqadorligi  va  rivojlanish 

qonuniyatlarini, 

ularning 

tub 


mohiyatini bilishga qaratilgan fandir.   

Monizm

  

Monism 

 

Монизм

  

(yunoncha  —  monos,  ya’ni  yakka 



ma’nosini anglatadi) — olamning asosi 

yakayu-yagona  sababga,  bitta  asosga 

ega deb ta’lim beradigan  

falsafiy ta’limotdir   



Dualizm

  

Dualism 

 

Дуализм

  

(lotin  tilida  dua,  ya’ni  ikki  degan 



ma’noni  ifodalaydi)  —  olamning 

asosida  ikkita  asos,  ya’ni  modda  va 

materiya bilan birga ruh va g‘oya, ya’ni 

ideya yotadi deb qarash.  



Plyuralizm

  

Pluralism 

 

Плюрализм

  

(lotin tilida plyural, ya’ni ko‘plik degan 



ma’noni  anglatadi)  —  olamning 

asosida  ko‘p  narsa  va  ideyalar  yotadi 

deb e’tirof etadigan ta’limotdir   

2-mavzu. Falsafiy tafakkur taraqqiyoti bosqichlari: Sharq falsafasi 

 



Glossariy 

 

 



 

352 


 

 

 



Avesto 

 

Avesta 

 

Авеста 

 

e.o. VII asrda yaratilgan  bo’lib,  Avesto 



so’zi  «Upasta»,  ya’ni  qonun-qoidalar, 

me’yoriy  asoslar  ma’nosini  anglatadi. 

Avesto  asarida  ifodalangan  monoteistik 

diniy-falsafiy 

kategoriyalar 

va 


tushunchalar, dunyoni diniy talqin etish 

usullari  keyingi  davrlarda  insoniyat 

hayotiga kirib kelgan va takomillashgan 

konfessiyalarda  mustahkam  o’rin  olib 

keladi.  

  

Kubrоviya

  

Kubrоviya

  

Кубравия 

 

Kubraviya  



tariqatining  

asoschisi  

 

 

 



 

Najmiddin 

Kubrodir. 

Kubraviya 

tariqatining  mohiyati  o‘nta  usulda 

mujassamlashgan. Bular — tangriga o‘z 

xohishi bilan yuzlashish, zuhd fi dunyo  

—  har  qanday  lazzatdan  o‘zini  tiyish, 

tavakkul  —  Ollohga  e’tiqodi  pokligi 

uchun  barcha  narsalardan  voz  kechish, 

qanoat,  uzlat  —  xilvatni  ixtiyor  qilish, 

mulozamat  az-zikr  —  uzluksiz  zikr, 

tavajjuh  —  Haqqa  muhabbat  qo‘yish, 

sabr  —  nafs  balosidan  ozod  bo‘lish, 

muroqaba  —  tafakkurga  g‘arq  bo‘lish, 

rizo — tangri xushnudligini qozonishdan 

iborat.  

Yassaviya

  

Yassaviya

  

Яссавия

 

 

Yassaviya tariqatining asoschisi Xoja  



Ahmad  Yassaviydir.  Unda  ilohiy  ishq, 

Haq  vasliga  etishish,  uning  ishqida 

parvona  bo‘lish,  undan  boshqa  narsaga 

ko‘ngil 


qo‘ymaslik 

haqida 


fikr 

yuritilgan.  Yassaviy  riyozat,  chilla, 

zikrga 

alohida 


ahamiyat 

berib, 


hayotining  aksariyatini  chillaxonada 

o‘tkazgan.  



Naqshbandiya

  

Naqshbandiya

  

Нақшбандия 

 

Bahouddin  Naqshband    naqshbandiya 



tariqatining 

asoschisidir. 

Bu 

ta’limotning  mohiyati  «Dil  —  ba  yoru 



dast — ba kor» shiorida yaqqol ifodasini 

topgan.  Inson  Olloh  inoyati  natijasi 

bo‘lib,  bu  dunyoni  unutib  qo‘ymasligi 

lozim, uning qalbi doimo Ollohda, qo‘li 

esa  mehnatda  bo‘lmog‘i  lozim.  U 

tasavvufning  barcha  tariqatlari  singari 

shariat,  tariqat,  ma’rifat  va  haqiqat 

maqomlarini e’tirof etadi  




Glossariy 

 

 



 

353 


 

 

 



Kalom

  

Kalom

  

Калам 

 

o‘rta  asrlar  musulmon  adabiyotida  xar 



kanday  diniy  va  falsafiy  mavzularda 

mushohada  yuritishda  (hatto  xristianlik 

—  nasroniylik  va  yaxudiylik  iloxiyoti 

xaqidagi  fikrlarni  ham  uz  ichiga 

oluvchi),  keng  ma’noda  qo‘llaniladigan 

istiloh. 

bo‘lib, 

o‘zining 

maxsus 

ma’nosida 

(ilm-al-kalom), 

islom 


akidalarida obro‘li diniy fikr aytganlarga 

qarab  emas,balki  aql  asosiga  tayanib, 

xukm 

chiqarish, 



degan 

mazmunni 

bildiradi.  

Konfutsiylik

  

Confucianism

  

Конфуцианство

   Konfutsiy (Kun Szi, milodgacha 551— 

479  yillar)  —  mazkur  ta’limotning 

asoschisi  bo‘lib,  qarashlari  uning 

izdoshlari  tomonidan  yozilgan  «Lun 

yuy» nomli falsafiy kitobda bayon  

 

 

 



 

etilgan.  K.lar  ta’limotida  «chjun»,  «i» 

{burchga sadoqat), «syao» (ehtirom) va 

boshka  g‘oyalarni  ifoda  etuvchi  «jen», 

(insonparvarlik karashlari tizimi,  

markaziy o‘rinni egallaydi  



Panteizm

  

Panteizm

  

Пантеизм

  

(yunon. 



pan 

— xamma, 



theos — 

xudo) — 


tarixan shakllangan falsafiy  

ta’limot  bo‘lib,  u  xudo  bilan  tabiat 

birbiriga  tamoman  mos  bo‘lib  tushadi, 

ular  aynan  birdir,  ularni  bir-biriga 

qarama-qarshi qo’yish, falsafiy tafakkur 

rivojiga putur etkazadi deb da’vo qiladi.  




Download 7,04 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   516   517   518   519   520   521   522   523   ...   596




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish