6-Mavzu; Jismoniy tarbiya nazariyasining ilmiy tadqiqot uslubiyatlari. Reja

Matematik 

hisoblash 

ilmiy 

tadqiqot 

uslubiyati                                                              

 

Keyingi  yillarda  biologiya  va  pedagogika  fanlarida  tadqiqotning  matematik 

hisoblsh usuliyatlaridan keng foydalanilmoqda.

 

Hamma voqealarning, atrofimizni o’rab olganhar qanday jarayonlarning ikki 

tomoni 

–

  sifat  va  miqdor  tomoni  bo’ladi.  Maolumki,  matematika  voqelarning 

abstrakt  shakldagi  miqdor  tomonini  o’rganadi.  SHuning  uchunham  matematik 

usuliyatlardan  foydalanishdan  voz  kechish  tadqiqotchini  masalaning  faqatgina  bir 

tomonini 

–

  sifat  tomoninigina  o’rganishga,  uni  to’la  o’rgana  olmaslika  ma`kum 

etadi.  Bunday  yarim-yorti  yondashish  tadqiq  etiladigan  muammoni  aniqlab 

tadqiqotni  boshlanish  etapida  yo’l  qo’yilishi  mumkin  xolos.  Ilmiy  tadqiqothali 

aniqlnmagan  taqdirdagina  mumkin,  lekin  olib  borishda  voqealarning  barcha 

tomonlarini, jumladan miqdor tomonla-riniham tadqiq etish muammosi turadi. 

«Fan  matematikadan  foydalanishga  muyassar  bo’lgandagina  takomiliga 

etadi»-  degan  edi  Polp  Lafarg.  SHunga  ko’ra  jismoniy  tarbiya  nazariyasining 

tadqotlarida keyinga yillarda matematika fanlaridan foydalanilmoqda, lekinhozirgi 

paytda asosan matematik statistika ilmiy tadqiqot jarayoniga mu`im a`amiyat kasb 

etmoqda. 

---

Matematik statistikadan biologiya masalalarinihal etishda o’ziga xos ravishda 

qo’llanilib bometriya yoki variatsion statistika orqali amalga oshiriladi.  

Tadqiqot natijasida  olingan materiallar  tadqiqotning son  va miqdor ji`atlarini 

mujassamlashtiradi.  Raqamlar,  ko’rsatkichlarni  aniqligi  tadqiqotchiga  matematik 

jihatdan to’g’ri va aniq fikrlar, mulo`azalar chiqarishga, tadqiqot jarayoni bo’yicha 

taqqoslash, umumlashtirish, aniq xulosalar chiqarishga yordam beradi.  

Agarda  suzuvchilar  yoxud  basketbolchilarning  eksperimental  va  kontrol 

guru`larni  yig’ib  ularni  kuch  talab  qiladigan  mashqlar  bilan  shug’llanish 

mashg’ulotlarining  samaradorligi  tadqiq  qilinsa,  shug’ullanuvchilarning  jinsi, 

yoshi, sport ma`o-rati darajasiga qarab nazariy fikrlarni amaldagiholatihaqida aniq 

maolumotlar  tayyorlash  mumkin.  Shuning  uchun  matematika  fanining  matematik 

statistikasi  jismoniy  tarbiya  nazariyasi  va  usuliyatihamda  qator  sport  fanlarining 

nazariyasi va usuliyatida ilmiy amaliy masalalarni ijobiyhal qilish, o’quv tarbiya va 

sport trenirovkasi jarayoni takomil-lashtirishda mu`im a`amiyat kasb etmoqda.  

Ilmiy  tadqiqot  usuliyatlari  doimiy  bo’lmay  ular  o’z  o’rinlarini  yangi  va 

progressiv tadqiqot uslubiyatlariga bo’shatib beradi. Barcha fanlar qatori jismoniy 

tarbiya fanining rivoji ko’p ji`atdan ilmiy tadqiqot usuliyatla-rining rivojlanganligi 

natijalariga bog’liqdir.