Odam va uning salomatligi 8 B. Aminov, T. Tilavov, O. Mavlonov

1. 
Qon plazmasi tarkibiga qanday moddalar kiradi?
2.
Eritrotsitlar qanday funksiyani bajaradi?
3.
Leykotsitlar qanday funksiyani bajaradi va ularning qanday turlari
bor?
4.
Qonning ivishi qanday ahamiyatga ega?
13- §. Qon guruhlari
1901- yili  K. Landshteyner, 1907- yili  Y. Yanskiy qonning
eritrotsitlari tarkibida agglutinogen, plazmasi tarkibida agglutinin
moddalari  bo‘lishini aniqladilar. Bu moddalar agglutinogen 
A
 va
B
, agglutinin 
α
 va 
β
 dan iborat. Binobarin, bitta odam qonining
eritrotsitlari va plazmasida agglutinogen 
A
 va agglutinin 
α
 yoki
agglutinogen 
B
 va agglutinin 
β 
bo‘lmasligi kerak. Normada
agglutinogen 
A
 va agglutinin 
β
 yoki agglutinogen 
B
 va agglutinin 
α
bo‘lishi mumkin. Agglutinogen 
A
 va 
B
 bo‘lgan qonda agglutininlar
umuman bo‘lmaydi. Aksincha, agglutinin 
α
 
va 
β
 
bo‘lgan qonda
agglutinogenlar umuman bo‘lmaydi. Ana shunga ko‘ra, barcha
odamlar qoni to‘rt guruhga bo‘linadi.
I  g u r u h
— 
eritrotsitlarda agglutinogen umuman bo‘lmaydi,
plazmada agglutinin 
α
 
va 
β
 bo‘ladi.
II  g u r u h  — eritrotsitlarda agglutinogen 
A
, plazmada agglu-
tinin 
β
 
bo‘ladi.
III  g u r u h  — eritrotsitlarda agglutinogen 
B
, plazmada agglu-
tinin 
α
 
bo‘ladi.
IV  g u r u h  — eritrotsitlarda agglutinogen 
A
 va 
B
 bo‘lib, plaz-
mada agglutinin umuman bo‘lmaydi.

---

38
K. Landshteyner va boshqalar 1940- yilda eritrotsitlarda rezus
omil, antigen borligini aniqlaganlar. Rezus omil avloddan avlodga
irsiy o‘tadi. Rezus omilning bor yoki yo‘qligiga ko‘ra, rezus musbat
va rezus manfiy odamlar bo‘ladi. Rezus omil odam hayoti  davomida
o‘zgarmaydi. Agar ona rezus manfiy, homila rezus musbat bo‘lsa,
ularning rezus omili mos bo‘lmaganligi tufayli bolada  gemolitik
kasallik yuzaga keladi.