Marketing tadqiqotlari

 
Tovarning hayotiy davri
 xam 
talabniki kabi 5 bosqichdan iborat:
 
1.
 
Kirish davri 
2.
 
O„sish davri 
3.
 
Etilish davri  
4.
 
To„yinish davri 
5.
 
Tushkunlik davri  
Tovar  bozorga  kiritilgan  davrda  iste`molchilarda  shu  tovarga  nisbatan  qiziqish  paydo  bo„ladi 
xamda  talab  taklifdan  ortib  ketadi.  Bu  holat  xaridorlarda  tovarga  nisbatan  qoniqish  va  tovarga 
nisbatan yangi shartlar paydo bo„lguniga qadar davom etadi. Keyinchalik talabning pasayib borishi 
va umuman yo„qolishi kuzatiladi.  
Xaridorning  extiyojlari  doimiy  ravishda  o„zgarib  yangilanib  boradi,  shuning  uchun  ham 
ularning ehtiyojlarini to„la qondira olgan firmaga bozorda omad kulib boqadi. Buning uchun firma 
tovarning yashash davri to„g‟risida to„liq ma`lumotga ega bo„lishi, davomiyligini hisoblay olishi va 
zarur bo„lganda qisqa vaqt ichida firma strategiyasini bozor ehtiyojlariga moslashtira bilishi kerak. 
 
Tovarning  yashash  davri  muddatining  hisob-kitoblarini  quyidagi  formula  bilan  aniqlash 
mumkin: 
 
 
T = T1 + T2 + T3 + T4 + T5 + EMT 
Bu erda:  T1, T2, T3, T4, T5  - kirish, o„sish, etilish, to„yinish, tushkunlik davri muddatlari; 
   EMT - oldingi bosqich natijalarini tadbiq etishning davrlararo tanaffus vaqti. 
 
Bu  hisoblashlar  firmaga  tovar  yashash  davri  muddatlarini  aniqlash  bilan  birga  talab 
yo„qolmay turib bozorga yangi yoki o„zgartirilgan  tovar kiritish imkonini beradi. 
 
Talab  tahlil  qilinayotganda  uning  holatiga  ta`sir  qiluvchi  demografik  omillarni