Вазирлиги

11-расм. Меркатор проекциясида (а) ва азимутли стереографик 
проекцияда (б) шаклларнинг ўзгариши 
12-расм.
Кўндаланг азимутли стереографик проекциясидаги халқалар 
экваторга йўналишда аралаш тасвирланган 
 
 

---

57 
13-расм. Кўндаланг азимутли стереографик проекциясида шардаги доира 
айлана билан тасвирланган 
Проекцияда халқалар ўртасидаги масофа экватор йўналишида калта 
бўлди. 13-расмда худди шу проекцияда айлана нуқталари шарда шу 
айланишнинг марказини кўрсатувчи нуқта билан туташтирилган. Бу кесмалар 
узунлиги экватор шўналишида қутб йўналиши кесмалари узунлигидан анча 
кичикдир. 
Проекцияда радиусларнинг бир қисми сиқилди, бошқаси эса – чўзилди. 
Натижада эркин фигура шакли ўзгарган. Тубсиз кичик ҳажмли контурлар 
шаклининг ўзгариш 
шаклларнинг коэффициенти
билан баҳоланади. 
Узунликларнинг а ва б шахсий масштаблари қанча кўп фарк қилса, а 
йўналишдаги контур харитада шунчалик кучли чўзилади. 
 
§ 16. ХАРИТАЛАРДА ЛОКАЛ ЎЗГАРИШЛАРНИНГ АКС ЭТИШ. 
 
Хариталарда ўзгаришларни намойиш этиш учун турли усуллар 
кўлланилади – одам бошининг ён кўриниши, изоколалар, ўзгариш эллипслари 
ва бошқалар. Бу усуллар оддий бўлиши керак. Изоколали усули кенг тарқалган. 
Изокола –
харитада хатоларни англатувчи кўрсаткичлар белгисининг 
чизиғи. 
Изоколалар ўзгаришларнинг исталган кўрсаткичлари учун тузилади: 
узунлик, майдон, бурчак шакллар учун Изоколалар алохида турларнинг 
хатосини тавсифлайди. Улар тузилишнинг соддалиги билан кенг тарқалган.14-
расмда мисол учун майдонлари шахсий масштабининг изоколаларига эга
харита макети келтирилган. 
Изоколалар шуниси билан қулайки, улар орқали қайси ва қандай 
йўналишида хатолар кўпайиш ёки камайишини кўрсатиш мумкин. 

---

58 
Ўзгаришларнинг энг тўла тавсифини ўзгаришлар эллипси беради; уни 
бошқача қилиб