A b d u m a j id m a d r a im o V g avhar fu zailo V a

1 .2 .1 .6 .  Qadimgi  hind  manbalari
Saklar,  massagetlar, toharlar va qadimgi Qanha xalqi, ulaming ijtimoiy- 
iqtisodiy hayoti haqidagi qimmatli ma’lumotlami hindlaming epik dostoni 
“ M ahobharata”da  ham  uchratamiz.
“ Mahobharata”(“ Bharata avlodlari jangnomasi”) sanskrit tilida yozilgan 
bo'lib,  100 ming baytni o'z ichiga olgan  18 kitobdan  iborat. Afsonaviy shoh 
Bharataning ikki toifa avlodlari kavravlar va pandavlaming o'zaro adovatlari 
va  umshlari  bayon  etiladi.  U  miloddan  awalgi  X—VIII  asrlarda  yaratilgan.
Asarda,  masalan,  uzoq  Hindistonga,  fikrimizcha  savdo-sotiq  ishlari 
bilan  borgan  saklar,  toharlar  va  q anhalar  haqida  m ana  bu  muhim 
ma’lumot  keltirilgan:  “ Uning  (podshoh  Yudhishtraning)  eshigi  oldida 
boshqa  xalqlar  bilan  birga  saklar,  toharlar  va  qanhaliklar  ham  navbat 
kutib  turardilar.  Pahmoq  soqol,  peshonalari  shohlar  bilan  bezatilgan, 
qo'llarida  turli-tum an  sovg'alar, jun,  rang,  ipak  va  patta  (oq  qayinning 
bir  turi)  daraxti  tolasidan,  shuningdek,  kamyob  matolardan,  paxtadan 
to'qilgan  gazlamalar,  mayin,  nafis  terilar,  uzun  va  o 'tk ir  qilichlar, 
shamshirlar, temir nayzalar, harxil boltalar, ichimliklar, xushbo'y narsalar, 
turli-tum an  qimmatbaho  toshlar” 1.