Центр iннovацioнных технoloгiй

MUNDARIJA 
 
Kirish  
4 
1-mavzu
 
Mamlakatning  moliya tizimi:  mohiyati  va mazmuni 
5 
2-mavzu
 
Davlat va mahalliy  moliya   
13 
3-mavzu
 
Korxonalar moliyasi  
31 
4-mavzu
 
Sug’urta  tashkilotlari moliyasi 
38 
5-mavzu
 
Uy  xo’jaligi moliyasi 
55 
6-mavzu
 
Xalqaro moliya 
61 
7-mavzu
 
Soliqlarning iqtisodiy mohiyati  va ahamiyati 
68 
8-mavzu
 
Soliq tizimi  va soliq siyosati  
83 
9-mavzu
 
Yuridik shaxslar to’laydigan  soliqlar va yig’imlar  
97 
10-mavzu
 
Jismoniy  shaxslarni soliqqa tortish tartibi  
127 
 
Glossariy  
138 
 
Foydalanilgan  adabiyotlar ro’yxati 
143 
 

---

 
4 
KIRISH 
 
“Moliya  va  soliqlar”  fani  milliy  iqtisodiyotimizning  yetakchi  sohasi 
hisoblangan  milliy  moliya  tizimining  nazariy  va  amaliy  jihatlarini  o’rganuvchi 
fanlardan  biri  hisoblanadi.  Shuning  uchun  ham  ushbu  fan  iqtisodiy  fanlar 
orasida muhim  ahamiyat  kasb etuvchi  asosiy fanlardan  biri  hisoblanadi.  
Jahon  xo’jaligining  taraqqiyoti  va  globallashuvi  sharoitida  har  bir  mamlakat 
milliy  xo’jaligining  barqarorligini  ta`minlash  maqsadida  o’ziga  xos  ijtimoiy-
iqtisodiy  islohotlarni  amalga  oshirishlarini  taqozo  etmoqda.  Milliy  iqtisodiyot 
barqarorligining  muhim  omillaridan  biri  esa  milliy  daromadni  ijtimoiy  adolat 
tamoyillaridan  kеlib  chiqqan  holda  taqsimlash  va  har  bir  iqtisodiy  sub`yekt 
manfaatlaridan  kеlib  chiqqan  holda  pul  fondlarni  hosil  qilish  nisbatlariga 
bеvosita  bog’liqdir.  Shuning  uchun  ham  milliy  moliya  tizimini  isloh  qilish 
makroiqtisodiy  barqarorlik,  davlat  tomonidan  ijtimoiy  kafolatlarining  moliyaviy 
asoslarini  ta`minlanishida  hal  qiluvchi  rol o’ynaydi.  
“Moliya  va  soliqlar”  fanini  o’rganish  natijasida  talabalar  iqtisodiy 
katеgoriya  sifatida  moliyaning  ijtimoiy-iqtisodiy  mohiyati,  moliya  tizimining 
bo’g’inlari  va  ularning  alohida  tavsifi,  turli  mulkchilik  shakllarida  faoliyat 
yuritayotgan 
xo’jalik 
sub`yektlari 
moliyasining 
xususiyatlari, 
sug’urta 
munosabatlarining  moliyaviy  jihatlari  to’g’risida  bilim  ko’nikmalarga  ega 
bo’ladilar.  Xalqaro  moliyaviy  munosabatlar  va  uning  hozirgi  globallashuv 
sharoitidagi  rivojlanish  tеndеnsiyalari,  soliqlarning  ijtimoiy-iqtisodiy  mazmuni, 
yuridik  va  jismoniy  shaxslardan  undiriladigan  soliqlar  to’g’risida  bilim 
ko’nikmalariga  ega bo’ladilar. 
“Moliya  va  soliqlar”  fani  hozirgi  jahon  moliyaviy  iqtisodiy-inqirozi 
sharoitida  milliy  iqtisodiyotda  moliya  tizimining  ahamiyati  qanchalik  yuqori 
ekanligi  va  moliyaviy  rеsurslarni  vujudga  kеlishi  va  uni  sarflanishining  umumiy 
qonuniyatlari  hamda  mavjud  mеxanizmi  to’g’risida  nazariy  va  amaliy  bilimlarni 
qamrab oladi. 
Ushbu  fan  mamlakatimizda  amalga  oshirilayotgan  byudjet-soliq  siyosati  va 
uning  ustuvor  yo’nalishlarining  ilmiy-nazariy  asoslarini  qamrab  oladi.  Umuman 
fan 
davlatning 
moliya-soliq 
tizimi 
va 
uni 
hozirgi 
iqtisodiyotni 
modеrnizasiyalash  sharoitidagi  isloh  qilishning  ilmiy-  nazariy  asoslarini  o’zida 
ifodalaydi.   
 

---

 
5