Ismailova Zukhra Karabayevna, Maxsudov Po’lat Maxsudovich, Ergashev Oybek Karimovich

Ishchi o‘quv dasturlarini tuzish va tasdiqqa kiritish tartibi: 
1.Ishchi  o‘quv  dasturlari  OTMlarining  tegishli  kafedralarining  professor-
o‘qituvchilari tomonidan ishlab chiqiladi. 

---

 
67 
2.  Ishchi  o‘quv  dasturlarini  DTS  talablari  va  o‘quv  dasturlarga  mos  holda 
ishlab  chiqilishiga  tegishli  kafedra  mudiri  va  professor-o‘qituvchilar  mas’ul 
hisoblanadi. 
3. Ishchi o‘quv dasturining kirish qismida o‘qitiladigan fanning dolzarbligi, 
sohaning  tarixi,  jamiyatni  demokratlashtirish  va  iqtisodiyotni  bozor  tamoyillari 
asosida  isloh  qilishdagi  ahamiyati  va  o‘rni  ochib  beriladi.  SHuningdek,  fanni 
o‘qitishning  asosiy  maqsadi  va  vazifalari,  boshqa  fanlar  bilan  o‘zaro  bog‘liqligi 
ko‘rsatiladi. 
4.  Ishchi  o‘quv  dasturida  uslubiy  jihatdan  uzviy  ketma-ketlikligi  hamda 
o‘qitish turlari o‘qitishning interaktiv uslublari va vositalari hamda fanni o‘qitishda 
zamonaviy pedagogik texnologiyalarni qo‘llash, ta’lim jarayonini optimallashtirish 
uchun omil bo‘ladigan mexanizmlar ko‘rsatiladi. 
5.  Ishchi  o‘quv  dasturlarida  o‘quv  jarayoni  uchun  zarur  texnik  vositalar, 
axborot-resurs markazidagi tegishli o‘quv adabiyotlari, didaktik vositalar, ashyolar 
va  boshqa  moddiy-texnik  baza  to‘g‘risida  ma’lumotlar  kiritilishi  maqsadga 
muvofiq. 
6.  Ishchi  o‘quv  dasturining  titulida  amaldagi  Klassifikator  bo‘yicha 
tegishli bilim, ta’lim sohalari va ta’lim yo‘nalish (mutaxassislik) larning shifri va 
nomlari hamda ishchi o‘quv rejaga muvofiq fanning to‘la nomi ko‘rsatiladi. 
7. Ishchi o‘quv dasturining yaratilishiga mas’ul kafedraning nomi, mualliflar 
va  taqrizchilar to‘g‘risida  ma’lumotlar  (familiyasi, ismi, otasining ismi, lavozimi, 
ilmiy  darajasi  va  unvoni),  tasdiqqa  tavsiya  etuvchi  uslubiy  Kengashlarning 
bayonnomasi raqami va sanasi ko‘rsatiladi. 
8.  Ishchi  o‘quv  dasturining  foydalaniladigan  manbalar  ro‘yxatiga  asosiy 
adabiyotlar va qo‘shimcha adabiyotlar kiritiladi. 
9. Ishchi  o‘quv dasturining matni  A-4 format, Times New Roman shriftida, 
14-chi o‘lchamda, chap tomonidan - 3 sm, pastidan - 2 sm, yuqoridan – 2 sm, o‘ng 
tomonidan  -  1,5  sm  o‘lchamida  xoshiyalanadi.  Betlarni  raqamlash  –  pastki 
qismining markazida joylashtiriladi. 

---

 
68 
10.  Ishchi  o‘quv  dasturi  har  o‘quv  yili  kafedra  yig‘ilishida  ko‘rib  chiqib 
muhokama  qilinadi  va  tegishli  o‘quv  –  uslubiy  kengashida  ko‘rib  chiqib 
ma’qullanadi hamda OTMning ruxsat etilgan kengashi qarori bilan tasdiqlanadi. 
11. OTM o‘quv ishlari bo‘yicha prorektori tomonidan tasdiqlanadi. 
Mutaxassislar  tayyorlashga  qo’yilgan  talablarning  hujjatli  asosini 
tasvirlaydigan  o’quv  dasturlarida  pedagogik  maqsadlarning  to’liq  va  aniq 
belgilanishini  talab  qilinadi.
 
To’liqlik 
deganda  mazmunning  barcha  zaruriy  va 
qo’yilgan  maqsadga  erishish  uchun  etarli  elementlari  kiritish  tushuniladi. 
Aniqlik 
deganda  esa  real  o’quv  jarayonida  berilgan  mazmunda  joriy  qilish  yo’lini 
ko’rsatadigan elementlar va belgilar tasavvur etiladi. 
O’quv  dasturlarida
 
talabalar  o’quv  rejasiga  kiritilgan  har  qaysi  fandan 
nimani va qanday izchillikda o’rganish kerakligi, shuningdek, talabalar bilib olishi 
lozim bo’lgan bilim, ko’nikma va malakalar hajmi belgilab beriladi. 
O’quv  dasturlarining  mazmuni  kasb  tavsifnomalarning  talablari  asosida 
aniqlanadi.  Dasturlarni  ishlab  chiqishda  didaktik  tamoyillarga  va  malakali 
mutaxassislar tayyorlash mazmuniga qo’yiladigan talablarga amal qilinadi. 
O’quv  materialini  tanlashda  mavzuni  o’rganishga  ajratilgan  vaqt  va 
talabalarning materialni o’zlashtira olish-olmasligi hisobga olinadi. 
Umumkasbiy  va  ixtisoslik  fanlari  dasturlarida  shunday  o’quv  materiali 
bo’ladiki,  talabalar  bu  materialni  o’rganib,  ishlab  chiqarishning  hozirgi  zamon 
texnikasi va texnologiyasi asoslarini o’rganilayotgan kasbni ongli ravishda, puxta 
va chuqur egallash hamda ishlab chiqarish malakasini yanada oshirish uchun zarur 
bo’lgan hajmda o’zlashtiradilar.
 
Umumkasbiy  va  ixtisoslik  fanlari  dasturlarida  o’quv  materiali  mazmunini 
aniqlashda  avvalo  ilmiylik  tamoyiliga  asoslaniladi.  Bu  tamoyilga  muvofiq, 
o’rganish  uchun  ilmiy  tadqiqotlar  bilan  asoslab  berilgan  va  tajribada  tekshirib 
ko’rilgan  jarayon,  hodisa  va  faktlar,  fan  hamda  texnikada  qabul  qilingan 
tushuncha,  atama,  qoida  va  belgilar  tanlab  olinadi.  Ilmiylik  tamoyili  o’quv 
materialni mantiqiy izchillik bilan bayon etishni, har bir yangi hodisa yoki narsani 
har  tomonlama  o’rganishni,  mazkur  ob’ektning  o’ziga  o’xshash  boshqa  ob’ektlar 

---

 
69 
bilan  ham,  o’zidan  farq  qiladigan  ob’ektlar  bilan  ham  bog’lanishidagi  xilma-
xillikni aniqlashni talab etadi. 
Umumkasbiy  fanlari  dasturlarida  o’quv  materialining  mazmunini  va  uni 
o’rganish  ketma-ketligini  aniqlashda,  asosi  ochib  berilayotgan  fanning  mazmuni, 
mantiqiga  asoslaniladi.  Masalan,  elektrotexnika,  gidravlika  va  pnevmoyuritmalar, 
amaliy mexanika, issiqlik texnikasi, ekologiya kabi fanlarning dasturlari mazmuni 
jihatidan eng barqaror dasturlardir. 
Dasturlardagi  o’quv  materialiniig  mazmunini  aniqlash  tamoyillaridan  biri 
uniig  talabalarga  tushunarli  bo’lishidir.  O’quv  materialining  tushunarli  bo’lishi 
deganda,  uni  soddalashtirish  yoki  engillashtirish  tushunilmasligi  kerak.  O’quv 
materialining  tushunarliligi  deganda,  uning  talabalar  uncha  qiynalmay  o’zlashtira 
oladigan  darajada  ochib  berilishi  tushuniladi.  Shunday  qilinganda  talabalarning 
tafakkuri,  xotirasi,  irodasi  rivojlanadi.  O’quv  materialini  tushunadigan  qilib 
tanlashda  bilimlar  hajmini  va  o’quv  materialinint  ochib  berilish  chuqurligini 
aniqlash
 
ko’zda tutiladi. 
Dasturning  har  bir  mavzusi  bo’yicha  bilimlar  hajmini  belgilashda  zarur 
bo’ladigan  asosiy  materialga,  shuningdek,  ko’rgazmali  va  ma’lumotnoma 
materialga asoslaniladi hamda uning hajmi bilan talabalarning fikrlash va xotirada 
saqlab  qolish  imkoniyatlariga  taqqoslab  ko’riladi.  Bunda  o’qitish  davri,  mavzuga