Qayta tiklanuvchi energiya manbalari

 
4.2.-rasm.
 Havodan nam kondensatsiyasini olish uchun shamol qurilmasining 
sxemasi. 
1  –  shamol  turbinasi;  2  –  quritilgan  havosini  yo‘qotish  uchun  shaxta;  3  – 
namlikning havodan chiqib ketish darajasini aniqlash uchun qurilma;  

---

77 
 
 
4  –  havo  o‘tkazgichlar-issiqlik  almashinuvchilar;  5  –  havoning  filtr  bilan 
changlanmasligi  shamol  obrazli  stoyak;  6  –  klapan;  7  –  suvni  yig‘ib  olish  uchun 
rezervuar. 
Bu  maqsadlar  uchun  shamol  qurilmasining  mexanik  sekin  yuruvchi  ko‘p 
pog‘onali  suv  ko‘targich  ancha  yaroqlidir,  ular  umuman  olganda  hamma  yerda 
o‘rnatilishi mumkin, ya’ni shamolning o‘rtacha tezligi 3 m/s kam bo‘lmagan joyda. 
Izolyatsiyalangan 
qabul 
qilgichlarning 
odatda 
qishloq 
joylarida 
joylashganlarning elektr bilan ta’minoti uchun quvvati katta bo‘lmagan (5 kVt gacha) 
shamol elektroagregatlarni qo‘llash to‘g‘ri deb hisoblanadi. Ular shamolning o‘rtacha 
yillik tezligi 4-5 m/s dan kam bo‘lmagan paytda ishlay oladi. 
Bunday  hollarda  bir  vaqtning  o‘zida  energiyaning  rezerv  manbaini 
akkumulyatorlarni  yoki  dizel  –  elektr  agregatlarni  qo‘llash  foydadan  holi  emas,  bu 
esa shamol energiyasining qo‘llanishi foydasini kamaytiradi. 
Agar  shamol  qurilmasining  to‘plamiga  energiya  akkumulyatori  kiritilgan 
bo‘lsa, unda u shamolning yetarli katta tezligida energiya tejaydi va qabul qilgichga 
shamolning  pasayishida  beradi.  Ammo  elektrokimyoviy  akkumulyatorlar  nisbatan 
katta  bo‘lmagan  20-30  kVt/kg  energiya  sig‘imiga  ega.  Shuning  uchun  shamol 
qurilmalari  akkumulyatorlar  bilan  ko‘pincha  quvvati  1  kVt  dan  kam  bo‘lmagan 
qurilmalarda  qo‘llaniladi.  Katta  quvvatga  ega  bo‘lganda  energiya  ta’minotining 
havfsizligini  oshirish  uchun  eng  yaxshi  yo‘li  bu  geotermal  agregatlarning  quyoshli 
fotoelektrik  stansiyalari,  kichik  va  mikro  GES  lar  va  biogazli  qurilmalar  bilan  bir 
yagona energiya kompleksga birlashtirishdir. 
Quvvati  10  kVt  dan  oshiq  bo‘lgan  shamol  agregatlari  o‘rtacha  quvvat  bilan 
(500  kVt  gacha)  va  megavatt  sinfigacha  odatda  2-3  bilan  tezyuruvchi  shamol 
g‘ildiraklarga  ega  va  shamol  potensiallarning  20  m/s  oshiq  bo‘lgan  paytda  ishga 
yaroqlidir. 
Yirik shamol stansiyalarning qurilishi umumiy elektr tarmog‘iga ishlovchi yoki 
faqatgina yirik qishloqlar uchun elektr bilan ta’minlash, faqatgina birgina holatlarda 
o‘ringa ega, chunki mavjud bo‘lgan shamol rozasi va uning energetik potensiali katta 
emas. 

---

78