Toshkent arxitektura qurilish instituti

mehnatni  tashkil 
qilishning  brigada  shakli 
ustuvorlik  qilishi
 
hisoblanib,  bu  holat  faqat  MDX 
davlatlarida qurilishni tashkil qilish tajribasi uchun xos hisoblanadi. Bu holatda 
barcha joyda mavjud bo‘lgan qurilishdagi brigadalardan (
zvenolar
) foydalanish 

---

32 
 
nazarda  tutilmaydi,  balki  sobiq  Ittifoq  hududida  va  joriy  Rossiya  hududida 
mehnatni  tashkil  qilishning  brigada  shaklining  o‘ziga  xosliklari,  inqilob 
davrigacha  mavjud  bo‘lgan  artellarga  xos  xususiyatlarning  saqlanib  qolishi, 
mehnat jamoasi a’zolari o‘rtasida ish taqsimlanishi va mehnatga haq to‘lashda 
jiddiy farqlar kuzatilishi kabilar e’tiborga olinadi.   
Shakliga  ko‘ra  turli  brigadalardan  foydalanishning  asosiy  sababi  –  bu 
majmuaviy  holatlar  bilan  bog‘liq,  yakuniy  mahsulot  –  materiallar  va 
mexanizmlar bilan ta’minotda surunkali to‘xtalishlar hisoblanib, bu holat yaqqol 
yashirin  tavsifli  to‘xtalishlarga  olib  keladi.  Bu  vaziyatdan  chiqib  ketish  uchun 
turli  kasblarning  birlashtirilishidan  foydalanish  tavsiya  qilinadi,  bunda  brigada 
a’zolari  o‘z  ish  joyini  tashlab  ketmagan  holda  resurslar  bilan  ta’minlangan 
boshqa  turdagi  ishlarni  bajarish  nazarda  tutiladi.  Ob’yekt  bo‘yicha  barcha 
qurilish  ishlari  majmuini  bajarish  uchun  yiriklashtirilgan,  ya’ni  yakuniy 
mahsulotni  yaratib  ob’yektni  to‘liq  topshiradigan  brigadalarni  tashkil  qilish 
qurilishda  brigada  uslubining  takomillashtirilishiga  olib  keladi.  Bu  holda 
mazmun–mohiyatiga  ko‘ra,  o‘z–o‘zini  tashkil  qilish  hisobiga  vaqtida 
ta’minlanmaslik  tufayli  vaqt  yo‘qotilishini  kamaytirish  imkonini  beradigan 
mehnat  jamoasi  tashkil  qilinadi.  Shunday  qilib,  qurilish  rahbariyati  o‘z  ishlab 
chiqarishida  tashkilotchilik  funksiyasini  brigada  va  brigada  boshliqlari 
zimmasiga  yuklashi  qayd  qilinadi.  O‘z  davrida  bu  holat  ijobiy  natija  berishi 
kuzatilgan. 
Ko‘rsatib  o‘tilgan  shakllar  ommaviy  tarzdagi  malaka  talab  qilmaydigan 
ishlarni  bajarishda  quyi  malakali  ishchilarni  birlashtirishga  xos  hisoblanib,  bu 
esa  ishlab  chiqarish  va  umumiy  holatda  jamiyatning  zamonaviy  rivojlanish 
darajasi shart–sharoitlari va talablariga nomuvofiq hisoblanadi, ya’ni zamonaviy 
shart–sharoitlar tor doirada ixtisoslashtirilgan yuqori malakali va unchalik katta 
tarkibga ega bo‘lmagan zvenolardan foydalanish bilan tavsiflanadi.  
Qurilishning  o‘ziga  xos  yettinchi  xususiyati  –  bu