O‘qitish materiallari to‘plami tarkibi

Tovush platarining ulanish joyi.  
Ko‗pchilik tovush platalari bir xil ulanish joyga ega. Bu o‗ta kichik ulanish joylar orqali 
signallar platadan akustik tizimlarga naushniklarga va stereotizimlar kirishlariga o‗tadi.  
Shunga o‗xshash ulanish joylarga mikrafon, kompakt-disklar proigrivateli va magnitafon 
ulanadi. Platada ushbu to‗rt tipdagi ulanish joylar ulangan bo‗lishi lozim.  
Plataning chiziqli chiqishi. Signalni bu ulanish joydan tashqi qurilmalarga akustik 
tizimlarga naushniklarga, yoki stereo kuchaytirgichlar kirishlariga berish mumkin. U 
yordamida esa signalni ma‘lum darajaga kuchaytirish mumkin. Ba‘zi tovush platarida, 
masalan:  
Microsoft Windows sound system ga ikkita chiqish uchi bor;  biri chap kanal 
signali, ikkinchisi o‗ng kanal signali uchun.  
• 
Plataning  chiziqli  kirishi.  Bu  kirish  ulanish  joyi  tashqi  audiotizimdan  qattiq  diskka 
kelayotgan tovush signalini yozishda ishlatiladi.  
• 
Akustik  tizim  va  naushniklar  uchun  ulanish  joyi.  Bu  ulanish  joy  hamma  platalarda 
ham bo‗lavermaydi. Signallar akustik tizimga stereotizim kirishiga beriladigan o‗sha ulanish 
joydan  beriladi.  Agar  platada  ikkita  ulanish  joy  bo‗lsa,  ulardan  akustik  tizimlar  va 
naushniklarga  mo‗ljalanadigan  signallar  kuchliroqdir.  U  naushniklar  va  uncha  katta 
bo‗lmagan akustik tizimlar munosib tovush balandligini ta‘minlashi lozim. Ko‗pchilik tovush 

---

platalarning  chiqish  quvvat  4  BT  ga  teng.  Bunda  signal  chiziqli  chiqishda  kuchaytirgich 
kaskaddan o‗tmaydi va shunign uchun undagi tovush yuqoridir.  
• 
Mikrafon  kirish  yoki  manofonik  signal.  Bu  rayomga  diskka  tovush  yoki  boshqa 
tovushlarni  yozish  uchun  magnitafon  ulaniladi.  Mikrafondan  yozish  manofonikdir.  Signal 
sifatini  oshirish  uchun  ko‗pchilik  tovush  platarida  kuchaytirishni  avtomatik  rostlashdan 
foydalaniladi.  Bunda  kirish  signali  doimiy  va  o‗zgarish  uchun  optimal  qilib  saqlaniladi. 
Yozish  uchun  eng  yaxshisi  elektroDINamik  yoki  600  omdan  10  Komgacha  yuklama 
qarshiligiga mo‗ljallangan konDINsatorli mikrafondan foydalanish kerak.   
• 
Jostik  uchun  ulanish  joy  MIDI.  Uning  ikkita  kontaktini  MIDI  qurilmsini,  masalan 
klavishli  sintezatorni  boshqarish  uchun  foydalanish  mumkin.  Ba‘zi  tovush  platalari  MIDI 
qurilmalari  uchun  alohida  ulanish  joyga  ega.  Hozirgi  zamon  kompyuterlarida  jostik  uchun 
port tizim platasida yoki alohida kenggaytma platasida joylashgan bo‗lishi mumkin.   
• 
MIDI  ulanish  joyi.  Audioadapterlar  odatda  jostikning  MIDI  ulanish  joyi 
foydalaniladigan  portidan  foydalaniladi.  Ulanish  joydagi  ikkita  kontakt  signallarni  MIDI 
qurilmasiga uzatish uchun mo‗ljallangan.  
Ichki kontakli ulanish joy. Ko‗pchilik tovush platalarida ichki CDROM jamlovchisiga 
ulanish uchun maxsus ulanish joy bor. Bu esa tovush platalariga ulangan akustik tizimlar 
orqali kompakt disklardan tovushni eshittirishga imkon beradi. Bu ulanish joy CD-ROM 
nazoratchini tovush platasiga ulash ulanish joyidan farq qilishiga etibor bering, chunki 
ma‘lumotlar bu ichki ulanish joy buyicha kompyuter shinasiga uzatilmaydi.   
Axborot chiqarishni tashkil qilish va vizual aks ettirish uchun shaxsiy kompyuterning 
displeyi bilan bir qatorda proeksiyalash texnikasi keng qo‗llaniladi.  
Proektorlar. Multimedia-proektor kompyuter, videomagnitofon, videokamera, fotokamera 
kabi turli xil signal manbalaridan olingan axborotni katta ekranda aks ettirish imkonini 
beradi.  
Multimedia-proektorning asosiy tavsiflaridan biri uning yorqinligi yoki yorug‗lik 
oqimidir. Berilgan yorug‗likda va ekran materialining sifatida yorug‗lik oqimi qancha 
quvvatli bo‗lsa, tasvirning o‗lchamini shuncha katta olish mumkin. Yorug‗lik oqimi (ANSI-
lyumenda o‗lchanadi) proektorning konstruksiyasiga, LSD – panelning sifatiga, quvvatiga va 
lampaning tipiga bog‗liq.  
LSD-panelning yoki DMD-chipning ruxsat berish xususiyati ham proektorni tanlashga 
ta‘sir ko‗rsatadigan muhim ko‗rsatkichlardan biri. Ko‗pchilik panellar va chiplar 
kompyuterlar uchun qabul qilingan 640×480 (VGA), 800×600 (SVGA), 1024×768 (XGA), 
1280×1024 (SHGA) kabi standart ruxsat berish xususiyatini hisobga olgan holda ishlab 
chiqariladi. Oxirgi vaqtlarda asosan videotasvirlarni ko‗rish uchun mo‗ljallangan, ruxsat 
berish xususiyati 1366×768 bo‗lgan Wide XGA standartining LSD-panelli multimedia-
proektorlari yaratildi.  
Ularning vujudga kelishi ekran tomonlarining nisbati an‘anaviy bo‗lgan 4:3 o‗rniga 
tomonlar nisbati 16:9 bo‗lgan «keng» ekranlarning ommabopligi bilan belgilandi.  
LPF-4800/4800E, LPF-4801/4801E, LPE-4806/4806E proektori shaxsiy kompyuter yoki 
video tasvirini kattalashtirib, ularni 23-250 dyuymli ekranga tushirib beradi.  
- 
Har qanday sharoitda ham yuqori sifatli yorqin ko‗rinishi kerak bo‗ladi.   
*Keng diazonli VGA dan SXGA gacha bo‗lgan ko‗rinish hosil qilish mumkin.  
- 
Funksional dizayn  
*Fayl o‗lchovi A4 va ogizligi (tahminan 3,5 kg). Proektor joydan-joyga ko‗chirishda va 
o‗rnatishda juda engil. Uni oson ko‗chirish va o‗rnatish mumkin.  
- 
Kartochka  shaklidagi,  cho‗ntak  kattaligidagi  masofadan  boshqarish  pulti 
foydalanishga juda qulay.   

---

*5 mm qalinlikdagi, kartochka shaklidagi masofadan boshqarish pulti sizning 
cho‗ntagingizga bemalol joylasha oladi.  
- 
Trapesiyadal shaklidagi tasvir oson moslashtiriladi.   
*Yekranga yo‗nalish burchagi ta‘sirida trapesiyasimon tasvirning buzilishi trapesiyadal 
moslama funksiyasidan foydalanish yordamida oson to‗g‗irlanadi.  
- 
Aniq,  foydalanishga  oson  OSD  (yekran  indikatsiyasi)  kirish  signalining  (bildirgichi 
rejimi, lampalarning xizmat qilish muddati va joriy moslashtirish rejimining barchasi displey 
rejimi funksiyasidan foydalanish yordamida tekshirilishi mumkin.  
  
 
Nazorat savollari: 
1.  ―Multimedia‖ tushunchasi?  
2.  Optik to‗plagichlarning vazifasi?  
3.  Disklarning turlari?  
4.  Videoadapter tushunchasi?  
5.  Videoadapterning vazifasi?  
6.  Videoadapterni  tanlashda  nimalarga  e‘tibor 
berish kerak?  
7.  Monitor tushunchasi