O‘qitish materiallari to‘plami tarkibi

Windows tizimining standart utilit dasturlari.  
Reestrlarni sozlash. Operatsion tizimi bilan ishlashning asosiy momentlaridan biri reestr 
bilan ishlashdir. Reestrni to‘g‘ri sozlanishida AT, dastur komponentalarini va dasturlarni ish 
jarayonini ma‘qullash (optimizatsiyalash) mumkin. Reestr tizimingizni aniqroq va batafsil 
sozlash imkonini beradi.  
Reestr - tarkibiy tuzilmasi ma‘lumotni o‘z ichiga olgan, amaliy tizimning ma‘lumotlar 
bazasidir. Windows 9X va NT reestrlari qisman ajralib turishadi. Windows 95/98da reestrlar, 
Windows katalogida joylashgan SYSTEM.DAT va USER.DAT fayllarida mavjud. Windows 
Me da esa yana bitta LASSES.DAT fayl  
qo‘shilgan. [12], [13]. [14], [19].  
Microsoft reestr INI fayllarni o‘rnini bosish kerak edi. INI fayllar faqatgina, amaliy 
tizimning ancha oldingi versiyalariga yo‘naltirilgan eski dasturlar bilan moslashuvchanligi 
uchun koldirilgan.  
INI fayllarga muhim cheklanishlar qo‘yilgan, ulardan asosiysi, INI fayllarning maksimal 
xajmi 64 Kbayt dir.  
Ogohlantirish: reestrga tegishli ma‘lumotni, to‘la to‘kis ishonch hosil qilmaguningizcha, 
hech qachon xotiradan o‘chirmang va o‘zgartirmang. Aks holda bu xarakatlaringiz, 
Windowsning noto‘g‘ri ishlashiga olib kelishi mumkin va ma‘lumotlarni tiklashga to‘g‘ri 
keladi.  
Reestr bilan ishlash uchun, Windows dasturlar to‘plamiga kiruvchi, regedit dasturidan 
foydalaniladi. Dasturni yuklash uchun buyruqlar qatoriga regedit ni bajarng buyrugini kiriting ( 
Puskg‘Vo‘polnitg‘ regedit) va OK tugmasini bosing.  
Dasturni oynasi ochilgach, unda chap tarafida, Provodnikdagi disk tuzilma (struktura)sini 
aks etadigan daraxt kabi, reestrning daraxti paydo bo‘ladi, o‘ng tomonda esa, belgilangan (aktiv) 
bo‘limda joylashgan kalitlar ro‘yxati chiqadi. Redaktor yordamida kiymatlarni to‘g‘rilashingiz, 
reestrni import va eksport kilishingiz hamda qidiruvni amalga oshirishingiz mumkin.  
  
 
  
regedit oynasini ishga tushurish.  
Reestr oltita bo‘limdan iborat. Har bir bo‘lim, oynaning chap kismida joylashgan va papka 
belgisi ko‘rinishiga ega bo‘lgan kism bo‘limlarni o‘z ichiga oladi.  
Reestr daraxtning chekli elementi - bu, uch tipga bo‘linadigan kalitlardir: satrli (masalan, 
―:g‘g‘Windows‖);  
ikkilamchi (masalan, 10 82 A0 8F). Bunday kalitning maksimal uzunligi 16 Kbayt;  

---

DWORD. Bu tipdagi kalit 4 baytdan iborat bo‘lib, o‘n oltilik va o‘nlik ko‘rinishda aks etadi 
(masalan, 0x00000020 (32) - qavsni ichida kalitning o‘nlik qiymati ko‘rsatilgan).  
Endi joriy bo‘limlarni ko‘rib chikamiz, anikrogi, ular kanday ma‘lumotga ega. Tartib 
bo‘yicha boshlaymiz:  
HKEY_LASSES_ROOT. Bu bo‘limda Windowsda qayt etilgan fayllar tiplari, 
shuningdek, OLE va drag-and-drop operatsiyasi to‘g‘risida ma‘lumotlar mavjud.  
HKEY_URRENT_USER. Bu erda, Windowsra kirgan foydalanuvchi qobig‘ini 
sozlatuvchilar joylashgan (masalan, ―Pusk‖ menyusini, Ish stolini). Bular HKEY_USERg‘name 
qism bo‘limida joylashgan fayllarning nusxasini oladi. Bu erda, name - Windowsda ishlayotgan, 
foydalanuvchining nomidir. Agarda kompyuterda bitta foydalanuvchi ishlasa va Windowsra 
doimiy kirish ishlatilsa, unda bo‘lim qiymatlari HKEY_USERSg‘.DEFAULT kism bo‘limdan 
olinadi.  
HKEY_LOAL_MACHINE. Bu bulim kompyuterga tegishli, drayverlar, dasturiy 
ta‘minotni urnatish va HKEY_USERS sozlash ma‘lumotlarni uz ichiga oladi. Hamma 
foydalanuvchilar uchun Windows kobigini xam o‘z ichiga oladi. Avval aytilgandek, aynan shu 
bulimdan HKEY_URRENT_USER bo‘limga ma‘lumotlar nusxalanadi. Barcha XKU 
(HKEY_URRENT_USER) dagi o‘zgarishlar avtomatik ravishda XKU ga o‘tadi.  
HKEY_URRENT_ONFIG. Bu bo‘limda Pdug&Pday qurilmasining va apparat vositalari 
o‘zgaruvchan bo‘lgan kompyuterning tarkibiy tuzilmasi haqida ma‘lumot joylashadi.  
HKEY_DYN_DATA. Bu erda esa foydalanuvchining kompyuterda o‘rnatilgan 
ko‘rilmalari haqida dinamik ma‘lumotlar saqlanadi. Aynan, bu bo‘limga tegishli ma‘lumotlar 
Boshkaruv panelidan chaqirilgan, "Svoystva Sistemo‘" (―Tizim xususiyat(xossa)lari‖) 
oynasidagi "Ustroystva" ilovasida aks etadi. Bu bo‘limdagi ma‘lumotlar amaliy tizim yordamida 
o‘zgartiriladi. Shunday ekan, qo‘l yordamida, ba‘zi birlarini o‘zgartirish tavsiya etilmaydi.  
HKEY_URRENT_USER va HKEY_LOAL_MACHINE bo‘limlari katta 
imkoniyatlarga ega. Aynan, ularda amaliy tizimni lozim bo‘lgan ko‘rinishga olib keladigan 
sozlanishlar saqlanadi.  
Reg-fayllar tuzilmasi. Reg-fayl - bu, o‘ziga xos tuzilmaga ega bo‘lib, reestrga o‘tadigan 
ma‘lumotni, o‘z ichiga oladigan fayldir. Agarda reestr redaktori bilan ishlash imkoniyati 
bo‘lmasa, unda reestrni to‘g‘rilash usulidan biri reg-faylni yaratish va boshka joyga o‘tkazish 
usuli eng oson deb hisoblanadi (albatta DOSdagi ximoyalangan rejimiga o‘tish va boshka 
dasturlardan foydalanish mumkin, lekin bular xammasi murakkabrok buladi va asosan, uzok 
vaktda bajariladi).  
Reg-fayllar tuzilmasiga nisbatan o‘ziga xos talablar qo‘yiladi. Faylning birinchi satrida, 
albatta, kuyidagilar kiritilishi lozim:  
REGEDIT4 (Windows 9x uchun) yoki Windows Registry Editor Version 5.00 (Windows 
2000/XP uchun). Harflar katta shriftda yozilishi mumkin. Birinchi qatorda bundan tashqari xech 
narsa bulmasligi kerak. Bu matndan so‘ng, keyingi katorda Albatta bo‘sh qator bo‘lishi kerak. 
So‘ngra, ba‘zi bir parametrlarni o‘zgartirish yoki kiritish lozim bo‘lgan reestr bo‘limini 
ko‘rsatish zarur. Bo‘limning nomi kvadrat qavslarga [...] olinishi shart. Har bir qatorda 
ko‘shiladigan parametrlar bittadan yoziladi. Agarda, bir necha bo‘limlarga o‘zgartirishlar 
kiritmoqchi bo‘lsangiz, unda oldingi bo‘limning oxirgi parametri va keyingi bo‘limning nomi 
orasida bo‘sh qator qoldirish lozim.