Biologiya hayot haqidagi fan

Darsning borishi: 

Tashkiliy qism: O’qituvchining salomlashishi, jurnalga yo’qlama qilishi,sinf o’quvchilarini darsga jalb qilib, ishchi  

muhitini yaratish. 

Uy vazifasining bayoni:______________________________________________________________ 

__________________________________________________________________________________ 

Yangi mavzuning bayoni: Qadimgi Sharq mamlakatlarida tabiat haqidagi qarashlar. Tabiatning 

tuzilishi, unda ro‘y beradigan voqea-hodisalar haqidagi tushunchalar eramizdan bir necha ming yillar ilgari qadimgi 

sharq mamlakatlari – Misr, Xitoy, Hindistonda paydo bo‘lgan. Xususan, qadimgi Misrda donli, sabzavot, mevali 

daraxtlar ekib o‘stirilgan. Bir о‘rkachli tuya, mushuk, g‘oz, o‘rdak, kaptar, 

oqqush turlari xonakilashtirilgan. Qadimgi hindistonliklar olam 5 ta element (yer, suv, olov, havo, efir)dan iborat 

deb hisoblaganlar. Qadimgi Xitoyda ham tabiatshunoslik birmuncha rivojlangan. Qishloq xo‘jaligida almashlab 

ekish, yerlarni o‘g‘itlash joriy etilgan. Markaziy Osiyoda yashagan odamlar dunyoqarashi, turmush kechirish tarzi, 

atrofdagi o‘lik va tirik tabiat to‘g‘risidagi tushunchalari «Avesto» kitobida o‘z ifodasini topgan. Avestoda 

dunyoning yaratilishi, tabiat va voqea-hodisalar, odamlarning hayot kechirish tarzi tasvirlangan. Avestoning 

---

www.sadikov.uz @sadikov_uz  

Mazkur dars ishlanmalar to’plamidan faqat namuna sifatida foydalansa bo’ladi!

 

 

tibbiyotga doir bo‘limida odam tanasining, uy-joylarning tozaligiga e’tibor berish, toza suvni ehtiyot qilish, nopok 

narsalarni quduq, buloqlarga yaqinlashtirmaslik, tozalik va poklikka rioya qilish, tirnoq va sochlarga pokiza 

munosabatda bo‘lish lozimligi ta’kidlanadi. Shuningdek, tuproq, yer muqaddas sanalgan, dunyo va hayotning 

yaratilishi, tibbiyotga oid ma’lumotlardan tashqari, ekin yerlarini ko‘paytirish, shudgor qilish, ularga sara urug‘ 

ekish tavsiya etilgan, uy hayvonlarini ko‘paytirish, ularga ozor bermaslik, asrab-avaylash lozimligi uqtirilgan. Rim 

olimi Lukretsiy Kar (er.av. 99–55) olam o‘z-o‘zidan paydo bo‘lgan, hayvonlar nam yerdan kelib chiqqan, dastlab 

ularning mayib-majruh xillari, keyinchalik harakatlanadigan, oziqlanadigan, urchiydigan, dushmandan o‘zini 

himoya qiladigan normal hayvonlar paydo bo‘lgan deb hisoblagan. Klavdiy 

Galen (130–200) tibbiyot asoschilaridan biri bo‘lgan. U qo‘y, it, ayiq va boshqa umurtqali hayvonlar tuzilishini 

o‘rgangan. Maymun va odam tana tuzilishi o‘xshashligini e’tirof etgan. Markaziy Osiyoda evolutsion