'hujayra biologiyasi I. A. Abdulov

(  51  bet).
Peroksisoma
Peroksisoma  -  eukariot  hujayraning  universal  organoididir.  Lizo- 
somalar  kabi  K.De  Dyuv  tomonidan  topilgan.  Bir  qavat  membrana 
bilan  o ‘ralgan  b o iib ,  membranalari  suyuq  mozaika  tuzilishga  ega. 
Ichida  kristallsimon  strukturalar  -  nukleoidi  b o iad i  (yadroga  aloqa-
203

---

si  y o ‘q  ).  U  fibrill  va  mikronaychalardan  iborat  b o iib   uratoksidaza 
fermentiga  ega(llrasm ).  Lizosomalardan  farq  qilib  faqat  mavjud 
peroksisomaning  b o iinishi  orqali  ko‘payadi.  Shuning  uchun  o ‘z 
peroksisomalarini  yo‘qotgan  hujayra  ularni  qayta tiklay  olmaydi.
Odam va hay vonjigar va buyrak hujayralarida uchraydi.  Soni  70- 
100  tagacha.  Endoplazmatik  to‘r  membranalari  bilan  aloqada  b o iib  
taxmin qilinishicha endoplazmatik to ‘ming kengaygan sistemalaridan 
kelib  chiqadi.  0 ‘simliklarda  peroksisomalar  mitoxondriya  va 
plastidalar bilan bogiiqdir.
Peroksisomalaming  biokimyoviy  vazifasi  ulardagi  oksidlanish 
reaksiyalarining  fermentlari  (katalaza)  b o iish i  bilan  b o g iiq   b o iib  
moddalarning  parchalanishi  natijasida  hosil  b o ig a n   vodorod 
peroksidini  (H 202)  suv  va  kislorodgacha  parchalaydi.  Vodorod 
peroksidi  hujayrada  boradigan  reaksiyalar  natijasida  hosil  b o iib , 
juda  toksik  zararlidir  va  hujayradan  chiqarilishi  kerak.  Bu  vazifani 
peroksisomalar  tarkibidagi  katalaza  fermenti  bajarib  uni  suv  va 
kislorodga  parchalaydi.Peroksisomalaming  biokimyoviy  vazifasi 
ulardagi  oksidlanish  reaksiyalarining  fermentlari  (katalaza)  b o iish i 
bilan bog‘ liq b o iib  moddalarning parchalanishi natijasida hosil bo‘ Igan 
vodorod peroksidini (H 202) suv va kislorodgacha parchalaydi.