|
33. Grammatik davr vakillari
TARQATMA MATERIALLAR
93
«
«
Umumiy
Umumiy
tilshunoslik
tilshunoslik
»
»
fani
fani
maqsadi
maqsadi
:
:
•
•
«
«
Umumiy
Umumiy
tilshunoslik
tilshunoslik
»
»
fani
fani
,
,
dastavval
dastavval
,
,
talabalarni
talabalarni
nazariy
nazariy
jihatdan
jihatdan
tayyorlash
tayyorlash
uchun
uchun
,
,
ularni
ularni
shu
shu
yo`nalishda
yo`nalishda
puxta
puxta
,
,
«
«
hushyor
hushyor
»
»
qilish
qilish
uchun
uchun
zarur
zarur
.
.
Shuningdek
Shuningdek
,
,
ular
ular
til
til
hodisalari
hodisalari
tahlilidan
tahlilidan
ilmiy
ilmiy
xulosalar
xulosalar
,
,
g`oyalar
g`oyalar
chiqara
chiqara
oladi
oladi
,
,
hodisalar
hodisalar
mohiyatiga
mohiyatiga
alohida
alohida
e`tibor
e`tibor
beradi
beradi
,
,
nazariya
nazariya
bilan
bilan
amaliyotni
amaliyotni
dialektik
dialektik
munosabatda
munosabatda
oladi
oladi
.
.
Til
Til
va
va
nutq
nutq
birliklarini
birliklarini
chuqur
chuqur
o`rganish
o`rganish
jarayonida
jarayonida
dialektik
dialektik
falsafaning
falsafaning
shakl
shakl
va
va
mazmun
mazmun
,
,
umumiylik
umumiylik
va
va
xususiylik
xususiylik
,
,
mohiyat
mohiyat
va
va
hodisa
hodisa
,
,
sabab
sabab
va
va
oqibat
oqibat
,
,
imkoniyat
imkoniyat
va
va
voqelik
voqelik
kabi
kabi
kategoriyalari
kategoriyalari
nuqtayi
nuqtayi
nazaridan
nazaridan
,
,
shularga
shularga
asoslangan
asoslangan
holda
holda
fikr
fikr
yuritadi
yuritadi
,
,
kuzatishlar
kuzatishlar
olib
olib
boradi
boradi
.
.
“
“
Umumiy
Umumiy
tilshunoslik
tilshunoslik
”
”
fani
fani
metodologiyasi
metodologiyasi
:
:
•
•
«
«
Umumiy
Umumiy
tilshunoslik
tilshunoslik
»
»
fani
fani
talabalarning
talabalarning
umumlingvistik
umumlingvistik
tayyorgarligini
tayyorgarligini
,
,
bilim
bilim
darajasini
darajasini
kengaytiradi
kengaytiradi
va
va
chuqurlashtiradi
chuqurlashtiradi
,
,
yangi
yangi
nazariya
nazariya
va
va
faktik
faktik
materiallar
materiallar
bilan
bilan
tanishtiradi
tanishtiradi
,
,
mustaqil
mustaqil
,
,
ijodiy
ijodiy
fikr
fikr
-
-
mulohaza
mulohaza
yuritishga
yuritishga
,
,
izchillikka
izchillikka
o`rgatadi
o`rgatadi
,
,
nazariy
nazariy
saviyasini
saviyasini
yuksaltiradi
yuksaltiradi
,
,
ularni
ularni
ilmiy
ilmiy
tadqiqotning
tadqiqotning
,
,
lisoniy
lisoniy
tahlilning
tahlilning
metodologiyasi
metodologiyasi
va
va
metodikasi
metodikasi
bilan
bilan
qurollantiradi
qurollantiradi
.
.
94
«
«
Umumiy
Umumiy
tilshunoslik
tilshunoslik
»
»
fanining
fanining
dolzarb
dolzarb
massalalari
massalalari
:
:
•
•
Tilshunoslik
Tilshunoslik
tarixi
tarixi
.
.
•
•
Tilshunoslikning
Tilshunoslikning
nazariy
nazariy
masalalari
masalalari
.
.
•
•
Tilshunoslik
Tilshunoslik
metodlari
metodlari
.
.
•
•
Tilshunoslik alohida, mustaqil fan
Tilshunoslik alohida, mustaqil fan
sifatida XIX asrning birinchi
sifatida XIX asrning birinchi
choragida (1816
choragida (1816
-
-
yil) fanlar
yil) fanlar
olamiga kirib keldi. Shak
olamiga kirib keldi. Shak
-
-
shubhasiz, tilshunoslik ham
shubhasiz, tilshunoslik ham
boshqa qator fanlar kabi
boshqa qator fanlar kabi
tadqiqotlar, tajribalar, izlanishlar,
tadqiqotlar, tajribalar, izlanishlar,
g`oyalar, kuzatishlar natijasi,
g`oyalar, kuzatishlar natijasi,
«
«
mahsuli
mahsuli
»
»
sifatida o`zining
sifatida o`zining
alohida o`rganish obyektiga va
alohida o`rganish obyektiga va
tekshirish metodiga ega bo`ldi.
tekshirish metodiga ega bo`ldi.
95
Tilshunoslik
Tilshunoslik
rivoji
rivoji
:
:
•
•
Tilshunoslik
Tilshunoslik
fanining
fanining
qadimgi
qadimgi
eng
eng
muhim
muhim
manbalari
manbalari
,
,
ta`limotlari
ta`limotlari
,
,
oqimlari
oqimlari
, ilk
, ilk
bor
bor
,
,
qadimgi
qadimgi
Hindiston
Hindiston
,
,
qadimgi
qadimgi
Yunoniston
Yunoniston
va
va
qadimgi
qadimgi
Rim
Rim
mamlakatlarida
mamlakatlarida
maydonga
maydonga
keldi
keldi
.
.
•
•
O`rta
O`rta
va
va
yangi
yangi
asrlarda
asrlarda
esa
esa
til
til
haqidagi
haqidagi
fan
fan
Ovrupoda
Ovrupoda
,
,
Arabiston
Arabiston
va
va
O`rta
O`rta
Osiyoda
Osiyoda
taraqqiy
taraqqiy
qildi
qildi
.
.
Qadimgi
Qadimgi
Hind
Hind
tilshunosligi
tilshunosligi
.
.
•
•
Til
Til
masalalariga
masalalariga
bo`lgan
bo`lgan
qiziqish
qiziqish
,
,
tilga
tilga
oid
oid
hodisalar
hodisalar
bilan
bilan
jiddiy
jiddiy
va
va
puxta
puxta
shug`ullanish
shug`ullanish
ilk
ilk
bor
bor
Hindistonda
Hindistonda
-
-
hind
hind
olimlari
olimlari
,
,
filologlari
filologlari
tomonidan
tomonidan
boshlab
boshlab
berildi
berildi
.
.
15
15
asr
asr
ilgari
ilgari
yozilgan
yozilgan
qadimgi
qadimgi
hind
hind
adabiy
adabiy
tili
tili
yozuvida
yozuvida
-
-
sanskritda
sanskritda
yaratilgan
yaratilgan
qadimgi
qadimgi
hindlarning
hindlarning
diniy
diniy
madhiyalari
madhiyalari
-
-
Vedalar
Vedalar
tili
tili
davrlar
davrlar
o`tishi
o`tishi
bilan
bilan
mamlakat
mamlakat
aholisining
aholisining
so`zlashuv
so`zlashuv
tilidan
tilidan
(
(
prakritdan
prakritdan
)
)
farqlanib
farqlanib
qola
qola
boshladi
boshladi
.
.
Ya`ni
Ya`ni
qadimgi
qadimgi
yozma
yozma
yodgorliklar
yodgorliklar
tili
tili
(
(
yozma
yozma
nutq
nutq
)
)
bilan
bilan
so`zlashuv
so`zlashuv
tili
tili
(
(
jonli
jonli
nutq
nutq
)
)
orasida
orasida
ajralish
ajralish
,
,
nomoslik
nomoslik
,
,
«
«
ziddiyat
ziddiyat
»
»
yuzaga
yuzaga
keldi
keldi
.
.
Ushbu
Ushbu
ziddiyatni
ziddiyatni
,
,
farqlanishni
farqlanishni
yo`qotish
yo`qotish
uchun
uchun
hind
hind
olimlari
olimlari
qadimiy
qadimiy
yozma
yozma
yodgorliklar
yodgorliklar
tilini
tilini
o`rganishga
o`rganishga
,
,
tadqiq
tadqiq
qilishga
qilishga
,
,
ularni
ularni
ommaviylashtirishga
ommaviylashtirishga
jiddiy
jiddiy
kirishdilar
kirishdilar
.
.
96
•
•
Qadimgi
Qadimgi
hind
hind
tilshunoslari
tilshunoslari
grammatika
grammatika
-
-
morfologiya
morfologiya
sohasida
sohasida
ham
ham
ancha
ancha
ishlarni
ishlarni
amalga
amalga
oshirdilar
oshirdilar
.
.
Ular
Ular
bu
bu
yo`nalishda
yo`nalishda
ham
ham
grek
grek
tilshunoslaridan
tilshunoslaridan
ancha
ancha
o`tib
o`tib
Do'stlaringiz bilan baham: |
