Pedagogika 015, 2-son Muassis: Nizomiy

PEDAGOGIKA
2015, 2-son
 
 
61 
QIRQIMLARNI O‘RGANISH ASOSIDA MAKTAB 
O‘QUVCHILARINING FAZOVIY TASAVVURLARINI 
SHAKLLANTIRISH 
Valiyev A.N.,
Saydaliyev S.S. (TDPU) 
Abstract 
In this article the means of developing of pupil’s spatial imagination are 
given on example of the theme of sections. 
Резюме 
 В статье на примере темы разрезов даны средства развития 
пространственных воображений учеников. 
Tayanch tushunchalar: qirqim, kesim, shartli tasvir, ko‘rinishlar, idrok, 
tasavvur, tafakkur, xayol, AutoCAD, qiyosiy tahlil, dinamik model, didaktik 
o‘yin, test, yopiq test, loyihalash masalalari, rezba. 
Texnika taraqqiyoti jadal sur’atda rivojlanayotganligi bois, har bir 
pedagog, xususan, chizmachilik fani o‘qituvchisi intellektual salohiyatli bo‘lishi 
lozim. Prezident Islom Karimov taraqqiyot taqdirini ma’naviy jihatdan yetuk 
odamlar hal qilishini ta’kidlab: “Texnikaviy bilim, murakkab texnologiyalarni 
egallash qobiliyati ma’naviy barkamollik bilan, mustaqil tafakkur bilan birga 
borishi kerak”
1
, – deb hisoblaydi. Bunday shaxslarni voyaga yetkazishda 
chizmachilik fanining o‘rni va amaliy ahamiyati beqiyosdir.
Umumiy o‘rta ta’lim maktablarida o‘quvchilarga chizmachilik fanini 
o‘qitish joriy qilingan. Fanning maqsadi o‘quvchilarga uch o‘lchamli fazoda 
joylashgan buyumning ikki o‘lchamli tekislikdagi proyeksiyasini tuzish va uni 
o‘qishni o‘rgatishdan iborat. Shuningdek, chizmachilikni o‘rganuvchi kishidan 
kuchli fazoviy tasavvur va tafakkur talab etiladi. O‘qituvchining fanni sifatli 
o‘qitishi va o‘quvchilarning DTSda belgilangan talabga javob beradigan darajada 
o‘zlashtirishi uchun har bir mavzuni o‘qitish metodikasiga jiddiy e’tibor berish 
lozim. Shunday kichik ilmiy ishlanmalar yig‘indisi ulkan maqsadga erishishni 
kafolatlaydi.
Kuzatishlarimizga ko‘ra, fanni o‘qitishda sifat va samaradorlikka 
erishishga, o‘quvchi va talabalarning fazoviy tasavvurini shakllantirish va 
rivojlantirishga qaratilgan bir qancha ilmiy tadqiqot ishlari qilingan.
Masalan, S.Saydaliyevning ilmiy ishida sharq me’morchiligi an’analari 
vositasida talabalarning fazoviy tasavvurini rivojlantirish metodikasi ishlab 
1
Каримов И. Ватан саждагоҳ каби муқаддасдир. – Тошкент: Ўзбекистон, 1996. – Ж. III.
– Б. 15. 

---