O ’tilladi gan sana o ’tilgan

VI-Darsda foydalaniladigan metodlar:  Hamkorlik texnologiyasi,  "Aqliy  hujum" ,

VII-Darsda foydalaniladigan jihozlar:  ko'rgazmalar

VIII-Tashkiliy qism:

a)  salomlashilsh 

b)  navbatchi  axboroti

c)  davomatni  aniqlash 

d)  uyga vazifani tekshirish

IX-Darsning  rejasi:

a)  o'tilgan  mavzuni  takrorlash 

b)  yangi  mavzu  bayoni 

c)  mustaxkamlash. 

d)  O'quvchilarni 

baxolash

X-O'tilganlarni  takrorlash:

1.  Abdulla Qodiriy hayoti va ijodi haqida nimalami bilasiz?

2.  Yozuvchining ilk  ijodiga mansub bo'lgan asarlami  bilasizmi?

3.  Abdulla  Qodiriyning qanday romanlari bor?

4.  Adibning  nomi  bilan  ataluvchi  qanday joy nomlarini  bilasiz?

XI-Yangi  mavzu  bayoni:

XX  asr  o‘zbek  adabiyotining  yirik  namoyandasi  G ‘afur  G ‘ulom 

1903-yilning  10-may  kuni  Toshkentning  Qo‘rg‘ontegi  mahallasida 

tug‘ildi.  U endigina  9 yoshga  kirganda otasi  G ‘ulom  Mirza  Orif o£g‘li 

vafot etadi.  Oradan olti yil o‘tar-o‘tmas bir etak bola mehribon onadan 

ham  ayriladilar.  Ukalari  va  singillari  bilan  yolg‘iz  qolgan  G ‘afuming 

«qilmagan xizmati,  tutinmagan ishi»  qolmaydi.  U  oilani boqish uchun 

kosiblik,  mixkorlik,  aravakashlik qiladi,  bosmaxonalarda  harf teruvchi 

bo£lib ishlaydi.  Biroq G £afur G ‘ulom hayotning bu sinovlari qarshisida 

dovdirab  qolmadi.  U  o‘zidagi  iqtidomi  faqat  m a’rifat  orqali  ro‘yobga 

chiqarish  mumkin  ekanligini  juda  erta  angladi.  Awal  boshlang‘ich 

maktabda, keyin o‘sha paytda urfbo‘la boshlagan rus-tuzem maktabida 

o£qidi.  Muallimlar  tayyorlaydigan  maktabni  ham  bitirgach,  aw al 

o‘qituvchilik,  so‘ng jurnalistlik  qildi.

17

---

1914-yilda boshlangan Birinchi jahon urushi xalqning shundoq ham 

og‘ir  hayotini  butunlay  izdan  chiqardi.  Garchi  bu  urush  bizning 

yurtimizdan uzoqda — Yevropa maydonlarida kechgan bo‘lsa-da, Rossiya 

mustamlakachilari  urush  ortidagi  turli  qora  ishlami  bajarish  uchun 

bizning  o‘lkamizdan  ham  erkaklami  majburan  mardikorlikka  olardi. 

Boquvchisiz qolgan xonadonlar, ayollar va bolalar tidkchilik o‘tkazishga 

nihoyatda qiynalar,  o‘lkada yetishtiriladigan aksariyat noz-ne’matlami 

chor hukumati turli bahonalar, aldovlar bilan tashib ketardi. Shaharlarda 

ishsizlik,  qimmatchilik va qahatchilik avj  olgandi.  Ko‘chalarda daydib 

yurgan tilanchilar va gadoylar safiga urush bo‘layotgan o‘lkalardan non 

qidirib qochib kelgan yuz  minglab och aholi qo£shilgandi.  Bag‘ri keng 

o‘zbek  xalqi  ularga  boshpana,  o‘z  bolalari  rizqidan  qiyib  bo‘lsa-da, 

osh-non berardi. Rejissor Shuhrat Abbosovning «Toshkent — non shahri» 

filmini  tomosha  qilsangiz,  bu  voqealar  ko‘lami  va  dahshatini  yanada 

yaqindan  his  qilasiz.

Ushbu  og‘ir  kunlaming  barchasini  yosh  G ‘afur  o‘z  ko‘zlari  bilan 

ko‘rgani, yuragidan o‘tkazgani tufayli ham uning qalbida insonparvarlik, 

yetimparvarlik hislari juda erta uyg‘ondi.  Shoiming o‘zi aytishicha, uning 

dastlabki she’riy mashqlari ham aynan yetim bolalarga bag‘ishlab yozil- 

gan  edi.

G‘afiir G‘ulom she’rlar bilan birga o‘nlab hikoyalar, «Netay», «Yod- 

gor», «Tirilgan murda» singari qissalar ham yozdi. Ikkinchi jahon urushi 

paytida esa adibni dunyoga tanitgan mumtoz she’riy asarlari — «Kuzatish», 

«Sen  yetim  emassan»,  «Vaqt»,  «Sog‘inish»,  «Onalar»  singari  she’rlari 

yaratildi.

Uning  yana  bir  mashhur  asari  —  «Shum  bola»  qissasi  1936-yilda 

yozilgan  bo‘lsa-da,  60-yillarda  adib  uni  qaytadan  ishladi,  yanada 

sayqalladi.

G‘afur  G ‘ulom  Sharq  mumtoz  adabiyotining,  zamonaviy  o‘zbek 

she’riyatining katta bilimdoni edi.  Shu sababli ham u Oybek va  Hamid 

Olimjon  bilan  birga  1943-yilda  0 ‘zbekiston  Fanlar  akademiyasining 

haqiqiy  a’zosi  etib  saylangandi.

Adib  1966-yilning  10-iyunida og‘ir xastalik tufayli vafot etgan.