Toshkent irrigatsiya va melioratsiya instituti

---

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI QISHLOQ VA SUV XO‘JALIGI VAZIRLIGI

TOSHKENT IRRIGATSIYA VA MELIORATSIYA INSTITUTI

«QISHLOQ XO‘JALIK GIDROTEXNIK MELIORATSIYA» KAFEDRASI

«Gidromelioratsiya» va «Melioratsiya va sugorma dehqonchilik» mutaxassisliklari

magistrlari uchun magistrlik dissertatsiyalarini tayyorlash bo‘yicha

METODIK KO‘RSATMA

Toshkent-2012

---

2

Ushbu metodik ko‘rsatma institut Ilmiy– metodik uslubiy kengashining 2012 yil

«14» 06 bo‘lib o‘tgan 10-sonli majlisida ko‘rib chiqildi va chop etishga tavsiya etildi.

Ushbu metodik ko‘rsatma magistraturaning 5A450201 - «Gidromelioratsiya» va

5A450202 - «Melioratsiya va sugorma dehqonchilik» mutaxassisliklariga mo‘ljallangan

bo‘lib, o‘z ichiga kafedrada o‘qitiladigan fanlarni o‘rganish va o‘zlashtirish borasidagi

ishlab chiqarish amaliyotini o‘tkazish va magistrlik dissertatsiyasini tayyorlash bo‘yicha

ko‘rsatmalarni oladi.

Mazkur metodik ko‘rsatma

magistrlik

dissertatsiyasini

barcha tomonlari -

mavzu tanlash, unga material yig‘ish, qay tarzda yozish va rasmiylashtirish, himoya

qilishgacha bo‘lgan jarayonlar to‘g‘risida batafsil aniq ma’lumotlar berilgan.

Tuzuvchilar:

I.A.Begmatov, dotsent

A.K.Muxamedov, dotsent

Taqrizchilar:

Norkulov  U.,

ToshDAU  «Melioratsiya  va

dexqonchilik 

asoslari» 

kafedrasi, 

k/x.f.n.,

dotsent.

Baraev F.A. – t.f.d., professor

©   Toshkent irrigatsiya va melioratsiya instituti, 2012 yil.

---

3

KIRISH

O‘zbekiston

Respublikasi

Prezidenti

I.A.Karimov

«Barkamol

avlod

—

O‘zbekiston taraqqiyotining poydevori», deb bejiz aytmaganlar. Bu avlod kelajakni

quruvchi, yaratuvchi, rivojlantiruvchi va bizning ota-bobolarimiz, biz boshlagan

ishlarning davomchisi, taraqqiy ettiruvchi, dunyo miqyosida tanituvchi vorislaridir.

SHularni his etgan holda, biz hozirgi hayotimizni, butun borlig‘imizni va bilim

salohiyatimizni shunday barkamol avlodni shakllantirishga bag‘ishlashimiz zarur.

SHuning uchun ham Prezidentimiz tashabbuslari bilan ta’limni isloh qilishga kirishildi

va uning milliy modeli yaratildi. Qabul qilingan «O‘zbekiston Respublikasi Kadrlar

tayyorlash Milliy dasturi»da Oliy ta’limning muayyan mutaxassislik bo‘yicha ikkinchi

bosqichi - magistratura, bakalavriat yoki maxsus oliy ta’lim negizida magistrlar

tayyorlash amalga oshirilishi belgilandi.  1999 yildan boshlab yurtimizning eng ko‘zga

ko‘ringan, nufuzli, tayanch bo‘lib hisoblangan oliy o‘quv yurtlarida, shu jumladan,

bizning Toshkent

irrigatsiya va melioratsiya institutimizda «Magistratura» bo‘limi

ochildi.

Ilk bor magistraturani bitiruvchilariga yo‘llagan tabriklarida Prezidentimiz

I.A.Karimov g‘ururlanib aytgan so‘zlarini esga olamiz:  «Biz o‘z taqdirimizni

qo‘limizga

olib,

yangi

hayot,

yangi

jamiyat

qurishga,

kelajagimizni

jahon

hamjamiyatining uzviy bir qismi sifatida barpo etishga azmu qaror qilgan dastlabki

kunlaridanoq bunday yuksak maqsadlarga erishishning eng muhim sharti-o‘z mustaqil

fikriga ega, mustahkam irodali, chuqur bilimli, dunyoda hech kimdan kam bo‘lmagan

sog‘lom va barkamol avlodni voyaga yetkazish bilan bog‘liq ekanini teran angladik».

«Magistr»-lotincha so‘z bo‘lib, qadimiy asoslarga egadir. U — «murabbiy»,

«ustoz», «o‘qituvchi», «rahbar» ma’nolarini bildiradi. So‘zning to‘g‘ri tarjimasi — «o‘z

ishining ustasi» degan ma’noni ham bildiradi. Bu so‘zdan, masalan, musiqa termini-

«maestro»-musiqa sohasida ma’lum mutaxassislikni bildiruvchi katta usta ma’nosini

keltirib chiqadi.

Qadimgi Rimda «magister» so‘zi yuqori lavozimli shaxsni bildirib, ellikdan oshiq

lavozimlarga mansub bo‘lgan. Masalan, kema kapitani lavozimi «magister–navis»,

---

4

lashkarboshi lavozimi-«otliqlar magistri» deb nomlaganlar. Rim davlatida maxsus nom

ham

mavjud

bo‘lgan-«magister–populi»-«xalqa

murabbiysi»-direktor

ma’nosida

ishlatilgan.

Vizantiyada «magister»-oliy tabaqadagi xizmatchilarni eng yuqori unvoni bo‘lib,

davlatning eng yuqori mashhur shaxslariga berilgan.

O‘rta asrlarda «magistr»-«etti erkin san’atlar» o‘qituvchisiga berilgan maxsus

unvon bo‘lgan. U juda faxriy unvon bo‘lib, oliy tabaqa va cherkov peshvolari

taqdirlangan. Tefton ordeni, gospital’er ordeni va tampler boshliqlari esa oliy magistr

unvoniga ega bo‘lganlar.

Keyinroq

«magistr»-g‘arbiy  yevropa

universitetlari

falsafa

fakultetlarida

doktorlikdan pastroq ilmiy daraja bo‘lib qoldi. Hozirgi anglo — amerika oliy ta’lim

tizimida magistr darajasi bakalavr va fan doktori o‘rtasidagi oraliq o‘ringa ega. U

bakalavr akademik darajasiga ega bo‘lgan,  2-3 yil ichida qo‘shimcha kurs o‘tgan,

maxsus imtihonlar topshirib, magistrlik dissertatsiyasini yoqlagan shaxslarga beriladi.

Magistratura-bakalavriatdan keyin aniq mutaxassislik bo‘yicha fundamental va chuqur

bilimlarga asoslangan kamida ikki yillik oliy ma’lumotdir.

Magistr maxsus o‘quv rejalari, dasturlari asosida chuqur bilimlarga ega bo‘lib

turib, magistrlik ilmiy ishini bajarib, himoya qilish, pedagogik bilim va mahoratga,

zamonaviy ilmiy-amaliy bilimlarga, informatsion texnologiyalarga ega bo‘lishi va ilmiy

ishlarni davom ettira olishga tayyor bo‘lishi kerak.

Magistrlik darajasi «Oliy ta’lim standartlar»da belgilangan talablarga javob

beradigan,

mutaxassislik

o‘quv

dasturlarida

belgilangan

reja

fanlarini

to‘liq

o‘zlashtirgan, pedagogik va ilmiy-tadqiqot faoliyatini olib bora oladigan va ilmiy

dissertatsiya ishini himoya qilganlarga beriladi.

2001 yildan boshlab magistrantlarni tayyorlash bo‘yicha yangi yaratilgan va

tasdiqlangan Davlat standartlari, o‘quv rejalari va o‘quv dasturlari asosida o‘qitish

tizimiga o‘tildi. Davlat standartlari, o‘quv rejalar va dasturlar asosan institut

mutaxassislik kafedralari tomonidan yaratildi. Ularga binoan magistraturada o‘qish

jarayonida pedagogik va ilmiy-tadqiqot bilan birgalikda dissertatsiya ishini yozish va

himoya qilishga asoslangan Yakuniy Davlat Attestatsiya Komissiyalarda belgilangan

fanlar bo‘yicha sinovlardan keyin talabalar dissertatsiya ishini himoya qiladilar. Mavjud

---

5

bo‘lgan adabiyotlar va o‘quv qo‘llanmalarga qaramasdan

talabalar dissertatsiya

mavzusini tanlashda, ishni yozib tayyorlashda, rasmiylashtirishda va himoyaga

tayyorlab, himoya qilishda ko‘p tushunmovchiliklarga va muammolarga duch

kelmoqdalar. Ushbu ko‘rsatma yuqoridagilarni umumlashtirib, tartibga solib va

yig‘ilgan tajribaga asoslangan holda talabalarga aniq yordam va ko‘rsatmalar berish

maqsadida yaratildi.

Keltirilgan adabiyotlar ro‘yxatidan tashqari talabalarga lug‘atlar bilan ishlash,

logika, tahlil, tahrir, ekspertiza, stilistika, ilmiy izlanish, uslubiyotlar bilan tanishib

chiqishlari maslahat beriladi.

Metodik ko‘rsatma O‘zbekiston Respublikasining hamma qonuniy va me’yoriy

hujjatlari asosida yaratilgan bo‘lib, unda chet mamlakatlar, Rossiya va Hamdo‘stlik

mamlakatlari tajribalari, O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti huzuridagi Davlat va

jamiyat qurilishi akademiyasida yaratilgan Nizom va O‘zbekiston Respublikasi

institutlarda yaratilgan qator qo‘llanmalar ko‘rib chiqildi.