2-amaliy mashg`ulot

ma’lumotlarni  kiritish-chiqarish  qurilmalari  (klaviatura,  monitor,  printer, 

modemlar).  Ma’lumotlarni 

kiritish-chiqarish 

arxitekturasi 

deganda 

– 

ma’lumotlarni  kiritish-chiqarish  qurilmalarini  (MKChQ),  kompyuterning  boshqa 

qurilmalari  bilan  qanday  bog‘langanligi  va  ular  o‘zaro  qanday  ma’lumotlar 

almashinishi tushuniladi. 

Kompyuterga  ma’lumotlarni  kiritish-chiqarish  jarayonlarini  tushunib  olish 

uchun  quyidagi  chizmalar  bilan  tanishib  chiqamiz.  1-rasmda  shaxsiy 

kompyuterning mantiqiy strukturasi keltirilgan. 

 

---

Shinalar,  na  faqat  MKChQ  kontrollerlari  tomonidan,  balki  protsessor 

tomonidan, buyruqlar va ma’lumotlarni uzatish uchun ishlatiladi.  

 

 

Kompyuter  shinasi  orqali  –  ma’lumotlar,  adreslar  va 

boshqarish signallari uzatiladi, ya’ni shina uch qismdan iborat bo‘ladi:  

Shina turlari 

1.Ma’lumotlarni  uzatish  uchun  mo‘ljallangan  qismi  (8,  16,  32,  64  va  128 

bitli).  

2.Asosiy  xotira  adresini  uzatish  uchun  mo‘ljallangan  qismi,  16  razryadli  – 

64 Kbayt, 20  razryadli  –  1  Mbayt va  32  razryadli  –  4 Gbayt  hajmga  ega  xotirani 

adreslash uchun.  

3.Ma’lumot almashinish jarayonini boshqarish uchun mo‘ljallangan signallar 

to‘plami qismi.  

Hozirgacha shinalarning quyidagi xillari ishlab chiqarilgan: