N. R. Yusupbekov, D. P. Muxitdinov texnologik jarayonlarni modellashtirish va

(

1

-

11

)

(

1

.

12

)

kcaksiyani  izotermik  sharoitlarda  yuz  beradi  deb  hisoblaymiz. 

l  indii  oddiy  differensial  tenglamalaming  tizimi  (1.10),  (1.11)  Eyler 

ir.iili  yordamida  yechilish  mumkin.  Buning  uchun  uni  quyidagi 

ko'i mishga olib kelamiz.

^ L  = 

dx

dCB  _

dx

—  kCACB=f,{CA,CB),

s

kCACB = / 2 (CA, CB) 

s

(1-13)

l iylcr  usuliga muvofiq,  izlangan  CA va  CB konsentratsiyalar qu- 

yiilagi  lbrmulalar bilan aniqlanadi

CA =(?A+&xf(CA,CB). 

(1.14)

CB=C°B + &xf2(CA,CB). 

1.15)

(1.14)  tenglamalar  tizimining  grafik  yechim  algoritmi  (blok-  • 

Nxcmn)  1,7-ramsda keltirilgan

Bu  ulgoiilm  qadam-baqadam  shaklida  ifodalangan  quyidagi 

ko'iiniNlign  cgn;

I 

<

 

, ( 

A \ . 

k ,

 ,v,  i', /.  bcriladi.

d.  \ 

,v  l  Avani ql anadi .

1, U  7)  intograllash  yakunining  sliarti  tekshiriladi.  Agar  u 

hiijarilgan  bo‘lsa,  natijalar  bosmaga  chiqariladi  va  7  chi  punktga 

o' liladi.

•I.  /^C A,CH) ,f 2(CA,CB) o‘ng qismlari  hisoblanadi.

('i  va  r i<

  yangi  konsentratsiyalar aniqlanadi.

b. 2 chi  punktga o‘tiladi.

55

www.ziyouz.com kutubxonasi

---

7. Hisob tugatiladi.

Keyin  algoritm  asosida  yuqori  darajali  tillardan  birida  dastur 

yoziladi.  Dasturni  yozishda  uni  ixchamligiga  intilish  kerak,  buning 

uchun  protseduralar  va  protseduralar-funksiyalardan  foydalaniladi, 

chunki  qaytariladigan  hisoblash  harakatlari  dasturda  bir  marta 

yoziladi.  Ayrim  protseduralar  (nimdasturlar)  ko'rinishida  hisobning 

mantiqiy  yakunlangan  qismlarini  yozish  maqsadga  muvofiqdir.  Bu 

holatda,  ularni  kutubxonalarga  kiritish  va  turli  hisoblarda  ishlatish 

mumkin. 

Dastumi 

tuzishda 

kutubxonalarda 

bor 

standartli 

nimdasturlardan  foydalanish  mumkin,  chunki  bu  dastumi  ishlab 

chiqish  bo‘yicha  ishni  ancha  soddalashtirish  mumkin.  Avvalo  bu 

amaliy  dasturlar  paketlarida  keng  ifodalangan  matematik  usullarga 

taalluqlidir.

1 .7  - r a s m .   Ideal  siq ib   ch iq a rish   reaktorin i  h iso b la sh  a lg o ritm in in g

b lo k -sx e m a si.

56

www.ziyouz.com kutubxonasi

---

I );i.suirlash  bosqichi  odatda dasturaing  barcha o‘zgaruvchilar va 

nmvoliq  identifikatorlarga  kirish  hamda  chiqish  o‘zgaruvchilar, 

.islioi'olni  kiritish  va chiqarish tartibini ko‘rsatadigan tavsifini tuzish 

liikin yakunlanadi.