A. M. Abduvohidov, F. S. Qutlimurotov

XULOSA 
 
 
Respublikamiz iqtisodiyotida kelajakda katta salohiyatga ega bo‘lgan 
tarmoqlardan  biri  turizm  infratuzilmasidir.  Bu  sohaga  e’tiborning 
qaratilishi  respublikamiz  ijtimoiy-iqtisodiy  rivojlanishida  juda  katta 
ahamiyatga  ega  bo‘lgan,  turizm  orqali  dunyoni  bilish,  boshqa 
mamlakatlarning  faol  aholisini  bu  yerlarga  jalb  qilish,  mamlakat 
g‘aznasiga valyuta tushirish va shu orqali aholining turmush  farovonligini 
yaxshilashda katta imkoniyatlar tug‘diradi. 
 
Bozor iqtisodiyoti sharoitida turizmni rivojlanishiga  davlat siyosati, 
reklama,  umumiy  iqtisodiy  sharoitlar,  valyuta  kursi,  davlatlararo 
munosabatlar, raqobatbardoshlar soni, dam olish joylarining xavfsizligi va 
ahamiyati  kabi  muhim  jihatlarni    ko‘rsatib  o‘tishimiz  mumkin.  Ayniqsa 
davlat  siyosati  va  ular  o‘rtasidagi    munosabatlar  xalqaro  turizmning 
rivojlanishida muhim ahamiyatga ega. 
O‘zbekiston   Respublikasi ham  turizm iqtisodiyotini  rivojlantirish 
imkoniyatlariga  ega  bo‘lgan  davlatlardan  biridir.  Bunga  misol  qilib 
respublikamizning tabiiy sharoiti, iqlimi, har xil tarixiy-madaniy obidalari, 
tog‘li  hududlari,  manzarali  joylarini  keltirishimiz  mumkin.  Vaholanki, 
Samarqand,  Buxoro,  Xiva,  Shahrisabz  kabi  shaharlardagi  tarixiy  
yodgorliklarga boy bo‘lgan mamlakatimizga kelishni rejalashtirib qo‘ygan 
ko‘pgina  yevropaliklarning  soni  20  mln.dan  ortiqdir.  Agar  shu  sohani 
yanada  yaxshiroq  yo‘lga  qo‘yib,  mehmonxonalar  soni  va  sifatini,  milliy 
restoranlar  va  ovqatlar  turini  ko‘paytirib  sifatli  xizmat  ko‘rsatish  to‘g‘ri 
yo‘lga  qo‘yilsa,  O‘zbekiston  kelajakda  turizm  orqali    yuqori  daromad 
oladigan mamlakatlar safiga qo‘shiladi.  
Haqiqatdan  ham  turizm  infratuzilmasini  rivojlantirish  mamlakat 
iqtisodiyoti  va  madaniyatida  g‘oyat  muhim  ahamiyatga  ega  bo‘lgan,  uni  
o‘rganish,  izlanish  va  undan  samarali  foydalanish  jamiyat  oldidagi  zarur 
bo‘lgan  vazifalardan  biridir.  Bu  sohaning  rivojlanishi  bozor  iqtisodiyoti 
sharoitida  iqtisodiyotning  barcha  bo‘g‘inlariga  tatbiq  qilinayotgan 
islohotlarni  qo‘llash  bilan  bevosita  bog‘liqdir.  Iqtisodiyotda  turizm 
muammolari  eng  kam  o‘rganilgan  yo‘nalish  bo‘lib,  bu  sohaning  qay 
turlariga  e’tibor  berish,  sayohat  qiluvchilar  uchun  ularning  xohish-
irodasini bilish, eng foydali va qulay oshxonalarga chorlash,  xavfsizligini 
ta’minlash,  talablarini  qondirish  va  yana  boshqa  ko‘plab  turlarini  bilish 
servis xizmati vazifasiga kiradi.    
 O‘zbekistonda  turizm  iqtsodiyotini  rivojlantirishdan  asosiy  maqsad 
jamiyat  ehtiyojlarini  qondirish,  xizmat  ko‘rsatish  sifati  va  hajmini 

---

 
121 
kengaytirgan  holda  dunyo  standartlari  darajasida  bozor  iqtisodiyoti 
modelining turizmga kirib kelishini ta’minlashdir. 
Jamiyat 
ehtiyoji 
turistlar  talabini  ichki  va  tashqi  turizm  xizmatlarini  qondirish,  shu  bilan 
xizmat  importi  va  eksportiga  bo‘lgan  xalqaro  talabni  o‘rganish,  aholining 
ekskursiya xizmatlariga bo‘lgan ehtiyojini qondirishga bog‘liq.  Yuqorida 
bayon qilinganlardan xulosa qilib quyidagi takliflar bayonini keltiramiz: 
    - respublika turizmida resurslarning samarali ishlatilishi uchun kichik va 
xususiy tadbirkorlikni  keng avj oldirish; 
    -  zamonaviy  turistik    komplekslar  bunyod  etish,  ularni  xalqaro 
andozalarga moslash, xorijiy sarmoyalarni jalb qilish; 
    -  yirik  xorijiy  turfirmalar  bilan  barcha  turistik  xizmat  ko‘rsatishning 
yangi shakllarini tashkil  qilish; 
    -  jahon  turistlarining  talabini  o‘rgangan  holda  milliy  taomlar 
tayyorlashni yo‘lga qo‘yish; 
    - yuqori malakali menejer, barmenlar va malakali xodimlarni tayyorlash 
va qayta tayyorlovni yo‘lga qo‘yish; 
    -O‘zbekistonda 
turizm 
infratuzilmasining 
rivojlanishida 
milliy 
xususiyat,  milliy  an’analarni  e’tiborga  olgan  holda    reklama  va  targ‘ibot 
ishlarini yaxshi yo‘lga qo‘yish va h.k. 
Bozor iqtisodiyoti sharoitida turizm sohasi monitar boshqarish modeli 
moliyalashtirishning shakllanishiga asoslangan. Bunday boshqaruv turistik 
mahsulotning o‘sishiga olib keladi. Ko‘pgina davlatlar uchun 30% chet el 
valyutasi umumiy tushumidan xizmat ko‘rsatish  faoliyatini ta’minlayapti. 
Turizm  sohasida  markazlashgan    modeldan  bozor  monetar  modeliga 
o‘tish  uchun  birinchi  bosqichda  ichki  va  tashqi  turizmda  tizimlar 
yordamida  chuqurlashtirish  va  makro  darajada  o‘zgarishlar  qilish  kerak. 
Ikkinchi  bosqichda  milliy-tarixiy  ob’yektlarni  qayta  tiklashni,  servis 
xizmatini yaxshilashni  ko‘zda tutish kerak.