Машиналар ишончлиги ва техник сервис. Machine reliability and maintenance

бири ҳисобланади.
Машиналарнинг ишончлилигини ошириш иқтисодий аҳатиятга 
ҳам эга. Инсон идроки, қѝли билан яратилган ҳарқандай буюм (детал, 
машина, техник объект) сифатли ва ишончли бѝлиши лозим. 
Инсоният ҳаѐтига техниканинг кириб келиши, унинг такомиллашуви ва 
ривожланиши билан ишончилилик муаммоси энг асосий, биринчи галдаги 
вазифа сифатида алоҳида фан бѝлиб бошқа фанлар таркибидан ажралиб 
чиқди. Унинг бош вазифасидан бири – бу ишлаб чиқариш корхоналаридан 
чиқаѐтган техник объектнинг ишончлилигига баҳо бериш (машина, агрегат, 
узел, бирикма, детал) ҳисобланади. Берилган баҳоларга таянган ҳолда 
конструкторлар у ѐки бу машинани янада такомиллаштиришга киришадилар. 
Шундай қилиб, бу фаннинг асосий вазифаси янги конструкцияларни яратиш 
эмас, балки яратилган ҳар қандай машинанинг ишончлилик кѝрсаткичларига 

---

илмий баҳо бериш ва уларни янада такомиллаштириш баросида илмий 
тавсиялар ишлаб чиқишдир. 
“Машиналар ишончлилиги ва техник сервис” фанининг структураси 3-
расмда тасвирланган. 
Фаннинг структураси. 
Техникалар ишончлилигини ошириш муаммолари, фаннинг
ахамияти ва вазифалари.
Ишончлилик ҳақида асосий тушунчалар, (ишлаш қобилияти, 
бѝзилиш, ишланма, ресурс, ишончлилик, бузилмаслик, 
чидамлилик ва сақланувчанлик).
Ишончлиликнинг физик асослари (бузилишнинг келиб чиқиш
сабаблари, ташқи и ички омиллар ва жараѐнлар (эскириш,
бузилиш, ишқаланиш, ейилиш ва бошқалар).
Ишончлилик кѝрсаткичларини аниқлашнинг математик-
статистик усуллари (объект бѝзилиши,эҳтимоллиги, эҳтимоллар 
назарияси ва математик - статистика назариялари тѝғрисида 
баъзи тушунчалар, ахборотларни тѝплаш ва ишлов бериш, 
бузилмасдан ишлаш вақти тақсимоти нормал (Гаусс), Вейбулл- 
Гнеденко қонунлари, бузилишлар эҳтимоллиги ва бѝзилмасдан 
ишлаш функциялари, келишув мезонлари, ишонч чегаралари, 
ҳисоблаш аниқлиги, ишончлиликнинг сифат кѝрсаткичлари ва 
уларнинг тавсифи, ҳисоблашга мисоллар.
Машиналарнинг ишончлилик ва улар элементининг синаш 
усуллари: синаш турлари ва режалари. Машиналарнинг 
чегаравий ҳолати, толиқиш, уларни ейилишга бардошликка 
синаш, машина таркибидаги элементлар ресурсини прогноз 
қилишнинг назарий асослари. 
Машиналар ишончлилигини оширишнинг асосий йѝналишлари: 
янги машинлар конструкцияларини яратишда ишончлиликни 
таъминлаш. Ишончлиликни оширишнинг технологик усуллари. 
Машиналардан фойдаланиш ва таъмирлаш даврида уларнинг 
ишончлигини таъминлаш йѝллари. Резервлаштириш асосида 
ишончлиликни ошириш. Эҳтиѐт қисмлар сарфини ҳисоблаш. 
Машиналар ишончлилигини ошириш тадбирларининг иқтисодий 
самарадорлиги.