|
1 Spirtli ichimliklar.
7 - J.Vem
193
-
Xo'jam sira ham hozirgidek saxiy bo'lmagan
edilar, - deb javob berdi Konsel.
Ikkinchi yanvarda lag biz Yapon dengizidan chi
qib ketganimizdan buyon o‘n bir ming uch yuz qirq
milya masofani bosib o'tganimizni ko‘rsatib turar
edi.
«Nautilus» oldida Avstraliyaning shimoli shar-
qiy qirg'oqlariga borib taqaladigan marjon de-
ngizining xavfli zonalari bor edi.
Kemamiz 1770-yilning 10-iyunida kapitan Kuk
kemalari halokatga yo'liqishga oz qolgan aldamchi
qoyalar to'sig'idan bir necha milya masofada suzar
edi. Kukning o‘zi tushgan kema qoyaga urilgan-u,
ammo to'qnashuv paytida ко‘chib ketgan marjon
bo'lagi teshilgan joyni to‘sib qoygani tufayligina
g‘arq bo'lmay qolgandi.
Uch yuz oltmish lyo keladigan va toshqin de
ngiz har gal urilganda momaqaldiroqni eslatadigan
ovoz chiqaruvchi bu to'siqni juda ko'rgim keldi.
Ammo ayni vaqtda chuqurlikka tushiradigan rul
«Nautilus»ni suvning pastki qatlamlariga olib ketdi
va men bu marjon devorlarni ko'rishdan mahrum
bo‘lib qolaverdim. Men to ‘rga.-$«shgan baliqlarni
ko'zdan kechirib, bui.yedarning' hayvonot dunyosi
bilangina tanisha oidtin, kolos.
Boshqa turli-tuman skumbriyalar qatorida kat-
taligi rosmana tuneschalik keladiganlarini ham
ko'rdim. Ularning ko'kimtir tanasida tasma-tasma
chiziqlari bo'lib, o'lganida bu chiziqlar yo'qolib ke-
tadi. Bu skumbriyalar to‘da-to‘da bo'lib bizga er-
gashib borar, ayni vaqtda juda kamyob tansiq taom
ham edilar. To'rga bulardan boshqa uzunligi besh
santimetrdan oshmaydigan, ammo juda mazali
sparlar va chinakam dengiz qaldirg'ochlari - trigl-
lar ham ko'plab tushar edi. To'm ing sirtmog'idan
194
molluskalar va zoofitlar orasida, shuningdek, alsio-
nariy, tirik bola tuguvchilar namunalarini, baydar-
kalar, bolg'achalarni topib olar edim.
Marjon dengizini kesib o'tganimizdan ikki kun
keyin, 4-yanvarda, biz Yangi Gvineya sohilla-
ri ko'rinib turadigan joydan chiqib qoldik. Kapitan
Nemo men bilan uchrashganda Hind okeaniga Tor
res bo'g'ozi orqali o'tish niyatini bildirdi. Bu haqda
u boshqa hech narsa demagan bo‘lsa-da, Ned Lend
uchun shuning o‘zi ham kifoya edi: u Yevropa de-
ngizlariga yaqinlashayotganimizdan mamnun edi.
Torres bo'g'ozi ham o'zining xatarli qoyalari va
uning sohillarida yashaydigan qabilalarning vah-
shiyligi bilan yomonotliq bo'lib qolgan. U Avstra-
liyani Yangi Gvineyadan ajratib turadi.
Peshinda kapitan yordamchisi sekstant yor
damida quyoshning balandligini aniqlayotganda,
men zinapoya bo'lib ko'tarilib, qirrali cho'qqilar
bilan tugallanadigan Arfalks tog‘i cho'qqilarini
ko'rdim.
«Nautilus» dunyodagi eng xatarli bo‘g‘ozning ki-
raverishiga yaqinlashdi. Eng shijoatli dengizchilar
ham unga kirish oldidan bir zum to'xtab, oylanib
qolar edilar. Bu bo‘g‘ozni Lui Pats de-Torres janubiy
dengizlardan Melaneziyaga qaytayotganida ochgan
edi; bu yerda 1840-yili Dyumon-Dyurvil ekspedi-
tsiyasi sayozlikda halokatga uchrashiga sal qolgan
edi. Hatto sayozlik va qoyalardan qo'rqmaydigan
«Nautilus» ham uning marjon qoyalaridan ehtiyot
bo'lishi kerak edi.
Torres bo‘g‘ozining eni taxminan bir yuz o'ttiz
besh-bir yuz qirq kilometr edi. Undagi juda ko'p
orol va orolchalar, tik suvosti qoyalari orasidan su
zib o'tish g'oyat mushkul ish edi.
Shularni hisobga olgan kapitan Nemo barcha
195
ehtiyot choralarni ko'rib qo'ydi: «Nautilus» suvga
yarim cho'kkan holda juda sekin suzib borar edi.
Vintining parraklari horigan kitning dumi singa
ri suvga sekin urilardi.
Men va mening do'stlarim bu vaziyatdan foy-
dalanib, hamisha kimsasiz yotadigan palubaga chiq-
dik va rul boshqaruvchining hujrasi ortida turdik.
Kapitan Nemo hujraning ichida turib, «Nautilus»ni
shaxsan o'zi boshqarayotgan edi.
Ko'z oldimda injener-gidrograf Vinsendon Dyu-
mulen va Dyumon-Dyurvilning yer yuzini keyingi
marta aylanib chiqish ekspeditsiyasida qatnash-
gan ekspeditsiya michmani - keyinchalik admiral
bo'lgan - Kupvan-Dyubua tomonidan tuzilgan ajo
yib karta namoyon bo'ldi. Shu karta hamda kapitan
King tuzgan karta Torres bo'g'ozining o'tib bo'lmas
darajada aylanma yo'llarini oydinlashtirib bergan
eng yaxshi kartalar hisoblanadi. Men ularni sin--
chiklab ko'zdan kechirdim.
«Nautilus» atrofida dengiz shiddat bilan sho-
vullar edi. Janubi sharqdan shimoli g'arbga soatiga
ikki yarim milya tezlik bilan kelayotgan kuchli oqim
deyarli har qadamda suvdan chiqib turgan qoyalar-
ga kelib urilardi.
- Xavfli joy! - dedi menga Ned Lend.
- Ha, chindan ham, hatto istagan joydan suza
oladigan «Nautilus»day kema uchun ham juda xavf
li, - javob berdim men.
- Chamamda, bu la’nati kapitan suzayotgan
yo'lini yaxshi biladiganga o'xshaydi, yo'qsa nari-
roqda men shunaqangi marjon bijillab yotgan joy-
larni ko'ryapmanki, unga «Nautilus» tegishi bilan
parcha-parcha bo'lib ketishi hech gap emas!
Ha, chindan ham ahvol juda og'ir edi. Ammo
«Nautilus» xuddi sehrlanganday, eng dahshat-
196
;
li qoyalarga ham chap berib o'tar edi. U Dyumon-
Do'stlaringiz bilan baham: | 
