A b d u m a j id m a d r a im o V g avhar fu zailo V a

1 .3 .8 .  Strabon
Strabon  (miloddan awalgi  63  -   milodning  23)  qadimgi  Yunoniston- 
ning  atoqli  geograf olimlaridan,  asli  amosiyalik  (Pont  podshohlarining 
qarorgohlaridan),  nufuzli  va  badavlat  oiladan  chiqqan,  m ashhur  yunon 
faylasufi  Aristotelning  (miloddan  awalgi  384-322)  shogirdi,  qariyb  80 
yil  umr  ko'rgan.
Strabonni  dunyoga  tanitgan  uning  17  kitobdan  iborat  “Geografiya" 
nomli asaridir. Asaming  1 —2-kitoblari  “ M uqaddima” deb ataladi va unda 
geografiya ilmi va uning hokimlar, sarkardalar va savdogarlar faoliyatidagi 
o'm i  va  roli  haqida gap  boradi.  Eratosfen,  Poseydon  va  Polibiyning Yer 
tuzilishi  haqidagi  ta ’limoti  tanqid  qilinadi,  Yer  yuzini  tavsiflash  haqida 
umumiy  tushuncha  beriladi.
3-I0-kitoblarida  Yevropa  mamlakatlarining  tavsifiga,  shundan  8— 
10-kitoblar  Ellada  va  unga  tutash  mamlakatlarga  bag'ishlangan.
Asarda Osiyo  mamlakatlariga  katta o'rin  berilib,  ular to'g'risida  11 — 16- 
kitoblarda ma’lumot  berilgan.  17-kitob Afrika mamlakatlariga bag'ishlangan.
Strabon  Polibiyning “ Umimiy tarix”ini davom ettirib,  unga  miloddan 
awalgi  146-31-yillar orasida bo'lib o'tgan  voqealami  qo'shgan.  Afsuski, 
bu  muhim  asar  bizning  zamonimizgacha  yetib  kelmagan,  lekin  uning 
ayrim  qismlari,  xususan  O 'zbekiston  tarixidan  xabar  beruvchi  ayrim 
parchalar olimning  “Geografiya”  nomli  asariga  kirib  qolib  saqlangan.
Strabonning  “ G eografiy a”sida  G irkaniya,  Parfiya,  Baqtriya  va 
Marg'iyonaning  tabiiy  holati,  shaharlari,  qisman  ularga  borish  yo'llari, 
Oxa (Harrirud), Oks va Yaksart  daryolari  haqida.  O'zbekistonning qadimiy 
xalqlari  -   sak,  massaget,  day,  atasiya,  toharlar  hamda  xorazmliklar  va 
u aming  kelib  chiqishi,  bu  xalqlarning  turmushi,  urf-odati  va  e ’tiqodi, 
s  uningdek  Parfiya va  Baqtriyaning miloddan awalgi  III  asming birinchi 
loragidagi  ichki  ahvoli  va  o 'zaro  munosabatlari  haqida  muhim  va 
qimmaili  m a'lum otlar  mavjud.
Strabonning  ushbu  asari  1844  va  1848-yillari  Kramer  va  Myuller
129

---

tarafidan,  maxsus  xarita  va  tarhlar  bilan  qo'shib  nashr  qilingan.  Uning 
n e m is c h a   ( G ro s s k u rd ,  B e rlin ,  1831 — 1834)  h a m d a  
r u s c h a  
(F.G.M ishchenko.  М.,  1879;  G.A.Stratanovich.  М.,  1964) 
tarjim alari 
ham mavjud.