Materiallar



Download 6,18 Mb.
Pdf ko'rish
bet502/503
Sana31.12.2021
Hajmi6,18 Mb.
#272983
1   ...   495   496   497   498   499   500   501   502   503
Bog'liq
Materiallar qarshiligi (2)

Rentgen  nuri


zorat  tirqishlari  qoldiriladi,  buning  natijasida  rentgenogrammaning  yonida 
ikki  o ‘tkir  tishning  tasviri  paydo  boMadi  (15.29-rasm).  Tishlar  orasidagi 
masofani  plyonkada  va  kassetada  oMchash  va  taqqoslash  yoMi  bilan  yoM 
qo'yilgan  xatolikni  tuzatish  mumkin.
Murakkab  kuchlanish  holatida  bosh  kuchlanish  va  bosh  o ‘qlarni  aniq­
lash  uchun  birgina  rengenogramma  kamlik  qiladi.  Chindan  ham,  yuqoridagi 
usul  bo‘yicha,  tik  o ‘qqa  yaqin  yo‘nalishda,  nisbiy  uzayish  aniqlanadi  xolos, 
binobarin,
Ц
Ikki  kuchlanish  va  burchakni  aniqlash  uchun  q o ‘shimcha  ravishda  yana 
ikkita  oMchov  olish  talab  etiladi.  Bu  oMchovlar  tekshirilayotgan  sirtni  nor­
mal  bo‘yicha  emas,  balki  burchak  ostida  (masalan,  45°  burchak ostida)  yori- 
tish  yoMi  bilan  amalga  oshiriladi  (15.30-rasm).  Shunday  qilib,  bosh  o ‘q  va 
bosh  kuchlanishlami  aniqlash  masalasi  prinsipial jihatdan  hal  etsa  boMadigan 
masalaga  aylanadi.
Rentgen  usuli  qoldiq  kuchlanishlami  aniqlashda  boshqa  usullarga  nis­
batan  katta  afzalliklarga  ega  boMishiga  qaramasdan,  amaliyotda  keng  tar- 
qalm agan.  Buning  sababi,  qoM laniladigan  asboblarnin g  q o ‘pol!igi  va 
oMchovlar tahlilining murakkabligidir.  Ayni  chog‘da  rentgen  usulining aniqlik 
darajasi  ham  nisbatan  yuqori  emas,  nega  deganda,  plyonkadan  oMchovlar 
olinayotgan  paytning  o ‘zida  ba’zi  xatoliklarga  yoM  qo‘yiladi.  Va  nihoyat, 
rentgen  usuli  undan  foydalanishni  qiyinlashtiradigan  yana  bir  o ‘ziga  xos 
jihatga  ega.  U  ham  boMsa  shundan  iboratki,  rentgen  nurlarining  qaytarishi 
kristall  panjara  tekisliklariga  nisbatan  tanlash  xususiyatiga  ega  boMganligi 
sababli,  kristallning  elastik  anizotropligi  masalasi  paydo  boMadi.  Tekshiri­
layotgan  obyekt  umuman  izotrop,  uning ba’zi  kristallarigina anizotrop,  kuch­
lanishlami  hisoblashda  bu  ham  e’tiborga  olinishi  zarur,  chunki  qaytgan  nurlar 
plyonkaga  istalgan  tekislikdan  kelib  tushm ay,  faqatgina  kristalografik 
yo ‘nalishi  mos  boMgan  tekislikdagina  yetib  keladi.  Shuning  uchun  kuchla­
nishlami  hisoblashda,  umuman  aytganda,  elastik  doimiylar    va  M  ning 
o ‘rtacha  qiymatlaridan  emas,  balki  kristallaming  tegishli  tekisliklariga  xos 
boMgan  qiymatlaridan  foydalanish  maqsadga  muvofiq.  Aytilgan  qiyinchi- 
liklami  bartaraf etishga  doir  bir  qancha  ishlar  qilingan,  ammo  bu  masalani 
uzil-kesil  hal  qilingan  deb  aytib  boMmaydi.  Kuchlanishlami  aniqlashning 
rentgen  usuli  hali  ancha  takomillashishga  muhtoj.


Lok  qoplash  usuli  shundan  iboratki,  bunda  tekshirilayotgan  konstruksi­
yaga  yupqa  qatlamda  lok  surtiladi.  Lok  quriganda  metalga  zich  yopishgan 
yupqa  plyonka  hosil  boMadi.  Lokning  tarkibi  shunday  tanlanadiki,  plyonka- 
ning  cho‘zilishdagi  uzayishi  metalining  elastik  uzayishi  chegarasida  boMsin. 
Sinalayotgan  obyekt  yuklanganida  kuchlanishlar  katta  boMgan  zonada  lok 
qoplam ada  mayda  yoriqlar  hosil  boMadi.
Tajribalarning  ko'rsatishicha,  yoriqlarning  y o ‘nalishi  cho'zilish  o ‘qiga 
tik  boMadi.  Izotrop  material  uchun  bu  cho‘zilishdagi  bosh  kuchlanishlar 
y o ‘nalishiga  mos  keladi.  Shaffof  lokda  bu  yoriqlar  k o'zga  yaxshi  tashlana- 
di  va  bosh  0 ‘qlaming  yo ‘nalishi  osongina  aniqlanadi.  Tanlangan  lokning 
uzilish  chogMdagi  uzayishi  tonirovka  (sozlash)  payitida  tekis  namunani  ten­
zom etr  yordamida  mexanik  sinash  orqali  aniqlanadi.
Siqilish  zonasidagi  bosh  kuchlanishlar ju d a  oddiy  yoM  bilan  aniqlanadi. 
Konstruksiyaga  kuch  qo ‘yiladi  va  kuchlangan  sirt  loklanadi.  Konstruksiya 
yukdan  bo‘shatilganda  siqilish  zonasida  yoriqlar  paydo  boMadi.
Lokning  oddiy  va  qulay  tarkibi  sifatida  100  g  nok  essensiyasiga 
50  g 
kanifol  va  5  g  selluloid  qo‘shib  tayyorlangan  eritmani  tavsiya  etsa  boMadi. 
Uzilish  uzunligi  turlicha  boMgan  loklar  oilasini  tayyorlash  uchun  jud a  k o ‘p 
retseptlar  mavjud.
Lok  qoplash  usuli  kuchlanishlami  aniqlashda mustaqil  usul  sifatida  emas, 
balki  yordamchi-taxmin  qiluvchi  usul  sifatida  ahamiyatlidir.  Chunki  bu  usul 
yordam ida  oddiy  vositalardan  foydalanib,  kerakli  zonalarda  bosh  o ‘qlar 
y o ‘nalishini  va  hosil  boMayotan  kuchlanishlarning  taxm iniy  qiym atlarini 
osongina  aniqlash  mumkin.  Oldindan  o ‘tkazilgan  bu  kabi  sinovlardan  so‘ng 
kuchlanish  holatlarini  bexato  aniqlash  uchun  qarshilik datchiklarini  maqsadga 
muvofiq  ravishda  joylashtirish  imkoniyatlari  paydo  boMadi.
Xulosa
Biz  m azkur  bobda  konstruksiya  elementlarida  hosil  boMadigan  defor­
m atsiya  va  kuchlanish  holatlarini  eksperimental  usullar  orqali  aniqlashni 
o ‘rgandik.  Eksperimental  usullaming  bir  qancha  turlarini  ko‘rib  oMdik.  Bu 
usullar  kelajakda  bino  va  inshoot  konstruksiyalari  texnik  holatiga  baho  be- 
rishda  asqotadi.


P r o k a t   p r o f i l l a r n i n g   s o r t a m e n t l a r i
Y o n  la ri  t e n g m a s   b u r c h a k l i k l a r  
( G O S T   8 5 1 0 - 5 7 )
S h a r t li   b e l g i l a r  
V   -   p o l k a   b a l a n d l i g i  
b   -   p o l k a   k e n g lig i 
d   -   p o l k a   q a l i n l i g i  
r  -   p o l k a   y o n i  r a d i u s i
i  -   i n e r s i y a   r a d i u s i
x 0,  b ,  y 0  -   o g 'i r l i k   m a r k a z i  m a s o f a l a r i
Profil
nomeri
OMchamlari
Kesim
yuzi,
A
O g'ir-
ligi
(kg/m)
0 ‘c larning  spravka  miqdorlari
V
b
d
R
R
x-x

Download 6,18 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   495   496   497   498   499   500   501   502   503




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish