Materiallar

10.2  Kuchlar  usulining  asosiy  sistemasini  tanlash
Har  qanday  statik  noaniq  sistemaning  hisobi  uning  noaniqlik  darajasini 
aniqlashdan  boshlanadi.  Shundan  so‘ng  asosiy  sistema  tanlanadi.  Berilgan 
sistemaning  asosiy  sistemalari  bir  nechta  boMishi  mumkin.  Hisoblash  uchun 
shularning  ichu.an  eng  qulayi  tanlab  olinadi.  Keyingi  hisoblar  ana  shu  tan­
langan  sistem a  ustida  olib  boriladi.
X o‘sh,  asosiy  sistemaning  o ‘zi  nima  va  u  qanday  hosil  qilinadi?
Asosiy  sistema  statik  aniq  va  geometrik  o‘zgarmas  boMib,  u  berilgan  sis- 
temadagi  ortiqcha  bogManishlarni  tashlab  yuborish  yoMi  bilan  hosil  qilinadi.
Asosiy  sistema  hosil  qilishning  uch  xil  yoMi  bor:
a)  ortiqcha  deb  qabul  qilingan  tayanchlar  yoki  tayanch  sterjenlari  tash­
lab  yuboriladi;
b)  berilgan  sistemaga  sharnirlar  kiritiladi;
d)  berilgan  sistemaning  biror  kesimi  qirqiladi.

---

Har  uchala  holda  ham  amalda  ortiqcha  bog‘lanishlar  tashlab  yuborilgan 
deb  hisoblanadi.  Shundan  so ‘ng,  berilgan  sistemaning  dastlabki  muvozanat 
holatini  tiklash  maqsadida  yo‘qotilgan  bog‘lanishlar  o ‘rniga  ularning  vazi- 
fasini  bajaruvchi  noma’lum  kuchlar  (X,  X 2,  X 3 va  h.  k.)  qo'yiladi.
Berilgan
sistema
B.S.