Qorakoʻ yodgorliklari

Chibirdon ota — Shoh Abdurahmon Vali

maqbarasi kompleksi ham Oʻrta Osiyo

meʼmorchiligining noyob namunalari

---

sirasiga kiradi. Shoh Abdurahmon Vali

maqbarasi baland qum tepaligi ustida

barpo qilingan boʻlib, u ikki qismdan: yer

ostida joylashgan goʻrxona va uning ustki

qismida qurilgan yagona gumbazli

ziyoratgohdan iborat. Ziyoratxonaga

toʻrtala tomondan ham eshik mavjud

boʻlib, binodagi markaziy peshtoq

marmar toshlar, naqshlar va kufiy

yozuvidagi epigrafika bilan beatilgan.

Sakkiz burchakli maqbara XI asrning

boshlarida qurilgan. Maqbaraning

koʻrinishi Somoniylar davriga xos kvadrat

pishiq gʻishtlari, oʻziga xos

konstrukciyasi, kompazitsion tuzilishi,

choʻzinchoq gumbazi, sal ogʻirroq va

---

balandroq qurilgan peshtoqi uning

qadimiyligidan dalolat beradi. Maqbara

tashqi tomonidan ortiqcha bezakka ega

emas.

Bino kompozitsiyasi oddiy: har tomoni

2,65 metrli sakkiz tomonli, sakkiz

burchakli boʻlib, diametrik 6,4 metrli

gumbaz bilan yopilgan. Gumbazning

yuqorisidan 1,4 metr diametrga ega

tuynuk maqbara ichkarisini yoritishga

xizmat qilgan. Bundan tashqari, maqbara

ichkarisini uchta tobodoni — panjara

yoritib turadi. Markaziy peshtoq tepasi

hamda sharq va janub tomonlarda

joylashgan panjaralar terrakotadan

yasalgan.

---

Maqbaraning yana bir oʻziga xos jihati

shundki, bino devorining tashqi tomoni

balandligi 2 metr keladigan qismining

kvadrat qismi tashqariga qaratib

gʻishtdan 9 qator qilib terilganidadir.

Bunday uslub Oʻrta Osiyo va Eronda IX-X

asrlarda xom gʻisht va paxsadan qurilgan

yodgorliklarning ulkan ustunlarining

atrofini qoplashda ishlatilgan.