Q u sm o n o V, U. J o ‘rayev, N. N o r q u L o V о ‘zbekiston tarixi



Download 2,42 Mb.
Pdf ko'rish
bet27/199
Sana31.12.2021
Hajmi2,42 Mb.
#271857
1   ...   23   24   25   26   27   28   29   30   ...   199
Bog'liq
Oz Tarix 8-sinf Kutubxona n1 uz

Yakunlarni  chiqaramiz
•  Ubaydullaxon  davrida  davlat  Buxoro  xonligi  deb  atala 
boshlandi.
•  Abdullaxon II davlatchiligimiz tarixida yirik markazlashgan 
davlat barpo etdi.
•  Shayboniylar  sulolasi  hukm ronligi  1601-  yilda  b arh am  
topdi.
1.  Buxoro xonligi qanday vujudga keldi?
2.  Ubaydullaxon faoliyati haqida nimalarni bilib oldingiz?
3.  Abdullaxon II ning o ‘zbek davlatchiligi tarixida tutgan o ‘rni nima 
bilan belgilanadi?
4.  Shayboniylar sulolasi hukmronligi nima sababdan barham  topdi?
6-  §.  XVI  asrda  Buxoro  xonligida  ijtimoiy- 
iqtisodiy  hayot
Shayboniylar o‘tkazgan 
Shayboniyxon  davlatni  iqtisodiy  va 
islohotlar 
siyosiy  jih atd an   m ustahkam lash  yo‘-
lida  qator  islohotlar  o ‘tkazdi.  Birinchi- 
dan,  u  davlat  boshqaruvida  suyurg‘ol  tizimini  joriy  etdi.  Y a’ni 
zabt  etilgan  hududlarni  boshqarish  ishini  o ‘z  farzandlariga, 
qarindosh-urug‘lariga,  birodarlariga  topshirdi.  Bu  haqda  3- 
mavzuda  m a’lumot  oldingiz.
1512- yilda  shayboniylar  M ovarounnahm i  tam om an  egalla- 
g a ch ,  sh ay b o n iy   s u lto n la r  m a m la k a t  v ilo y a tla rin i  q ay ta 
taqsimlashni  shayboniylaming  eng  nufuzli  vakili  Jonibek  Sul- 
tonga  topshirganlar.  Uning  ra ’yiga  ko ‘ra  Sam arqand  K o‘chkun- 
ch ix o n g a,  T o sh k e n t  v ilo y ati  S u y u n c h x o ‘jag a,  B uxoro  va 
uning  atroflari  U baydulla  Sultonga  doim iy  m erosiy  m ulk  qilib 
berildi.
Lekin  suyurg‘ol  m ulklar  bora-bora  markaziy  hokim iyatdan 
mustaqil b o ‘lishga  intilganlar.
Ikkinchidan,  m am lakatda  yer-suv  qaytadan  taqsim   qilindi. 
K o ‘chm anchi  qabila  zodagonlari  yengilgan  mahalliy  m ulkdorlar 
m ol-m ulkini  m usodara  qilish,  sotish,  egasiz  qolgan  yerlarni 
o ‘zlariniki  qilib  olish  yo‘li  bilan  mulklarini  ko ‘paytirib  oldilar.
U chinchidan,  m am lakat  ichida  ijtim oiy  hayotni  tartibga 
solishga  im kon  beruvchi  islohot  ham   o ‘tkazildi.  Keyingi  10  yil
21


ichida  soliqlar  og‘irligidan  va  m ulkdorlar  jabr-zulm idan  yer- 
suvlarini  tashlab  ketgan  x o ‘jaliklar  yerlarini  ishga  tushirish 
masalasi  ko ‘rib  chiqildi.
T o ‘rtinchidan,  1507-yilda  pul  islohoti  o ‘tkazildi.  Bunga 
k o ‘ra,  mam lakatning  ham m a  katta  shaharlarida  vazni  bir  xil — 
5,2  gram m   b o ‘lgan  yangi  kum ush  tangalar  ham da  mis  chaqa 
pullar  zarb  qilinib,  m uom alaga  chiqarildi.  Bu  islohot  iqtiso­
diy otni  tartibga  solish  va  savdo-sotiqni  jonlantirish  m aqsadida 
o ‘tkazilgan  edi.  Ayni  paytda,  bu  islohot  dehqonlarning  soliq 
to ‘lash  im koniyatini  oshirishga,  davlat  va  xon  mulkini  ko ‘pay- 
tirishga  im kon berdi.
Shayboniyxon  tom onidan  amalga  oshirilgan  bu  va  boshqa 
tadbirlar,  o ‘z  mohiyatiga  ko ‘ra,  markaziy  hokim iyatni  m ustah- 
kamlashga  xizm at  qilishi  zarur  edi.
M u h am m ad   Shayboniyxon  vafo tid an   so‘ng  boshlangan
o ‘zaro  toj-u  taxt  kurashlari  ham da  E ron  bosqinchilariga  qarshi
kurash  m am lakat  iqtisodiy  hayotiga  salbiy  ta ’sir  ko‘rsatdi.  Bu
hoi,  o ‘z  navbatida,  pulning  qadrsizlanishiga  olib  kelgan.  N ati-
jada,  oliy  hukm dor  K o ‘chkunchixon  navbatdagi  pul  islohotini
o ‘tkazishga  m ajbur  b o ‘lgan.  Shu  yo‘l  bilan  ahvolning  bir  m a-
romga  tushishiga  erishilgan.  Shayboniy  Abdullaxon  II  o ‘tkazgan
pul  islohoti  ham   Buxoro  xonligi  tarixida  m uhim   ahamiyatga  ega
voqea  b o ‘lgan.  U   oltin  pul  zarb  etishni  yo ‘lga  qo‘ygan  va  uning
tarkibiga  qiym ati  past  b o ‘lgan  boshqa  m a ’danlar  aralashti-
rilmasligini  qattiq  nazorat  ostiga  olgan.  Bu  pullar  xonlikning
butun  hududida  muom alaga  kirdi.  Bu  hoi,  o ‘z  navbatida,  ho-
kimiyatning  yanada  markazlashuviga,  xazinaga  katta  darom ad
tushishiga  olib  keldi,  savdo-sotiq yanada jonlandi.



Shayboniylar  davrida  h am   iqtisodiy

Download 2,42 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   23   24   25   26   27   28   29   30   ...   199




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish