Ўзбекистон республикаси вазирлар махкамаси тошкент ислом университети “фикх, иктисод ва таббиий фанлар” факультети

Калитли сўзлар: венчурли сармоядорлар, хатарли сармоялар, ҳар 
томонлама ривожланиш стратегияси, инновацион фирмалар, фирмалараро 
альянслар, саноат компаниялари ассоциацияси, саноат компаниялари, 
метатузилма, 
консорциум, 
конгломерат 
туридаги 
макротузилма, 
технопаркнинг тузилиши. 
Қисқача хулосалар 
ИИТКИ лойиҳаларини режалаштириш ва бошқариш ИТТКИ дан 
ажратиб бўлмайдиган ноаниқлик аломатига эга. Режалаштириш ва 
бошқаришнинг асосий элементлари: лойиҳани белгилаш ва унинг мақсадини 
қўйиш, бу мақсадларга эришишнинг режаси, параметрларнинг эришилган ва 
режавий даражаларини солиштириш учун воситалар, бошқарув таъсирлари, 
лойиҳа “ИТИТКИ ишлаб чиқариш бозор” йўли бўйича ҳаракатлангани сари 
бошқарув жиддий ўзгаришларига дучор бўлади. 
Лойиҳалар порфелини режалаштиришда хатарнинг маъқул 
даражасидан келиб чиққан ҳолда, лойиҳалар сонини чегаралаш мақсадга 
мувофиқдир. Лойиҳанинг муҳимлиги эмас балки унинг муддатларининг 
устуворлиги муҳим бўлади. 
Ташкилий шакллардан ҳеч бири ИТТКИ вазифаларига мувофиқ 
барча 
мезонларни 
қаноатлантира 
олмайди. 
ИТТКИ 
соҳаси 
учун 
бошқарувнинг матрицали тузилиш ва венчурли бошқарув кўпроқ тўғри 
келади. Келажакда йирик фирмалар ИТТКИни ташкил қилишнинг гибридли 
шакллари: узоқ муддатли “оддий” лойиҳалар учун матрицали ва “алоҳидаги” 
қисқа муддатлилар учун венчурли қўллашлари мумкин. 
Таъкидлаш 
керакки, 
ташкилий 
тузилма 
илмий-техник 
инновацияларни мақсадга эришишини кафолатламайди, балки ҳаммаси 
бўлиб фақат асосни шакллантиради. 

---

61 
Назорат саволлари: 
1. Инновацион фирманинг эволюциясидаги интеграциялашиш ва 
диверсификациялаш (ҳар томонлама ривожланиш) нинг ролини 
изоҳлаб беринг. 
2. Ҳар 
томонлама 
ривожланмаган 
компаниянинг 
корпоратив 
стратегиясини таърифланг. 
3. Фирмани ҳар томонлама ривожланиши стратегиясининг олтита 
турини баён қилинг. 
4. Инновацион фаолият янги ташкилий шаклларининг ўзига хослиги 
нимадан иборат? 
5. Фирмалар ассоциациялари турлари ва уларнинг вазифаларини 
айтиб беринг. 
6. “Юмшоқ метатузилмалар” нима ва улар нима учун инновацион 
ўзгаришларнинг самарадорлигини оширади? 
7. Нима учун консорциумлар фирмалараро интеграциялашишнинг 
истиқболли тури бўладилар? 
8. Инновацион фаолиятдаги молия-саноат гуруҳларининг ролини 
ёритиб беринг. 
9. Вертикал 
ва 
горизонтал 
интеграциялашган 
тузилмалардаги 
инновацион фаолиятнинг хусусиятларини баён қилинг. 
10. Инновацион жараённинг қандай институционал тузилмаларини 
биласиз? 
11. Инновацион марказлар нимадан иборат ва улар иқтисодиётнинг 
самарадорлигини оширишга қандай таъсир кўрсатадилар? 
12. Технопаркларнинг таъсисчилари ва улар томонидан ечиладиган 
масалаларни санаб ўтинг. 
13. Инновацион 
инфратузилманинг 
инновацион 
фаолиятини 
ривожланишидаги ролини таърифлаб беринг. 

---

62