Мавзу: «Асалари оилаларининг қишлови, уни ташкил этиш ва маҳсулдорлигига таьсири»

3.6. Тадқиқотларнинг иқтисодий самарадорлиги 
 
Бозор иқтисодиѐтининг ўзига хос хусусиятларидан бири – ишлаб 
чиқарилаѐтган асаларичилик маҳсулотлари салмоғи ва сифати билан жаҳон 
андозалари талабларига мос келиши лозим. 
Асаларичиликда асосан ишлаб чиқариш харажатларини камайтириш йўли 
билан кўплаб сифатли маҳсулот етиштириш, даромад ва соф фойда салмоғини 
ошириш имконини яратиш талаб этилади. 
Асаларичиликда ўтказилаѐтганкўпгина тадқиқотлар шуни кўрсатмоқдаки, 
асалари оиласи маҳсулдорлигини ошириш эрта баҳорги она асалари 
етиштириш, асалари шаҳобчаларини шакллантириш ва асалари пакетларидан ўз 
вақтида тўғри фойдаланишдир.

---

49 
Маълумки, илмий илғор ишлаб чиқариш амалиѐти кўрсаткичлари бўйича 
минерал озиқавий қўшимчалардан фойдаланишда ҳар бир регион – зоналарда 
таннархи анча паст бўлган юқори даражада асал маҳсулоти олинади.
Асалари оиласи, маҳсулдорлигини оширишда асосий омиллардан: озиқа 
заҳираси, асалари уялари билан тўлиқ таъминланиш, она асалари пуштдорлиги, 
асосий асал йиғиш давригача асалари оилаларининг кучини кўтариш, кўч 
асалариларнинг олдини олиш, асалари оилаларини кўчириш ва қишловдан
яхши ўтказиш лар ҳисобланади. 
Жадвалда I назорат гуруҳида 25 кг асал, II тажриба гуруҳида 33 кг ва
III гуруҳда 31 кг асал олинган. 
Тажрибадаги иқтисодий самарадорлик кўрсаткичлари 15-жадвалда 
келтирилган. 
15 -жадвал. 
Битта асалари оиласидан олинган товар асал миқдорининг
самарадорлиги ( кг, сўм,%) 
Т.р. 
Кўрсаткичлар 
Ўлчов 
бирлиги 
I -назорат 
гуруҳи 
II 
тажриба 
гуруҳи 
III 
тажриба 
гуруҳи 
Олинган асал 
кг 
25 
33 
31 
Асал даромади
сўм 
450000 
594000 
558000 
Асал таннархи 
сўм 
375000 
495000 
465000 
Олинган фойда 
сўм 
75000 
99000 
93000 
Рентабеллик 
даражаси 
% 
10% 
32% 
24,0 % 
15 –жадвал маълумотлари шуни кўрсатадики, асалари оиласини минерал 
ва оқсилли озиқавий қўшимчалар билан озиқлантиришда назорат гуруҳига 
нисбатан II ва III тажриба гуруҳларида (594000 ва 558000 сўм) 32% 24% кўп 
даромад олинган. Уларнинг фойда кўрсаткичлари ва рентабеллик даражаси ҳам 
устундир.