Toshkent davlat yuridik instituti fuqarolik huquqi

1.3.  T araflarn in g  ja v o b ga rlig i  va  sh a rtn o m a n in g  

bekor  bo'lishi

Prokat shartnomasiga ko'ra, o'z zimmasidagi burchlam i bajarmaganlik 

u c h u n   tom onlarga  m ulkiy  javobgarlik  yuklatiladi.  Jum ladan,  prokat 

oluvchining  ixtiyorida  bo'lgan  mol-mulk  uning  aybisiz  zararlansa,  uning 

kamchiligi  ta ’m irlash  jarayonida  aniqlansa,  shu  mulkni  ta ’mirlash  bilan 

bog'liq barcha xarajatlar ijaraga beruvchi zimmasida bo'ladi. Agar prokatga 

olingan ashyo ijarachining aybi bilan yaroqsiz holga kelsa, u xuddi shunday 

narsani  qaytarishga  yoki  uning  qiymatini  to'lashga  majburdir.  Prokatga 

olingan  ashyoning  ayrim   qismlari  qaytarilmasa,  ijaraga  oluvchi  bunday 

qismlarning  qiymatini  to'liq  miqdorda  to'laydi.

www.ziyouz.com kutubxonasi

---

A g a r  c h in n i,  b illu r  yoki  s h u n g a   o 'x s h a s h   id is h la r   sin g a n , 

alm ashtirilgan,  yo'qotilgan  bo'lsa,  bu  h aqd a  m ulk  egasi  dalolatnom a 

tuzib,  uni  ijaraga  oluvchiga  taqdim   etadi.  Ijaraga  oluvchi  xuddi  shu 

turdagi  buyum ni  prokat  punktiga  tezlik  bilan  keltirib  topshirishi  shart. 

Agar  kelishilgan  m uddat  ichida  yangisi  olib  kelib  topshirilmasa,  singan 

idishlarning  chakana  qiymati  undiriladi.  A gar  ijaraga  oluvchi  ana  shu 

buyum larning  sinib  qolganini  p rokat  p unktiga  taqdim   etm asa,  uning 

q iy m a ti  u c h   b a r a v a r   m iq d o rd a   u n d irib   olinadi.  (M aishiy  p ro k a t 

qoidalarining  18-punkti).

Prokat  shartnom asi  tomonlarning  xohishi  bilan  m uddatidan  oldin 

ham   bekor  qilinishi  mumkin.  Shartnom a  ijaraga  beruvchi  talabi  bilan 

m uddatidan avval faqat quyidagi hollarda,  y a’ni  ijaraga  olingan m ulkdan 

shartnom aga  yoki belgilangan m aqsadga muvofiq  foydalanilmasa,  ijaraga 

oluvchi  qasddan  yoki  beparvoligi  orqasida  mulkni  yomonlashtirsa,  ijara 

haqini  to'lash  m u d d ati  o'tg an id an  so'ng  b ir  oy  davom ida  to'lam asa, 

shartnom ani  bekor  qilishi  mumkin.

Ijaraga  oluvchi  shartnomani  m uddatidan  avval  bekor  qilsa,  ijaraga 

beruvchi  ijara  haqining  tegishli  qismini  qaytarishga  majbur.

Agar  ijaraga  topshirilgan m ol-mulkdagi  kamchiliklar  ijaraga  oluvchi 

tomonidan m ol-mulkdan foydalanish va uni saqlash qoidalarining buzilishi 

natijasida  vujudga  kelgan  bo'lsa,  ijaraga  oluvchi  ijaraga  beruvchiga  mol- 

mulkni  ta ’mirlash  va  transportda  tashish  xarajatlarini  to'laydi  (FK  561- 

moddasi).