Bakalavriat yo'nalishi: 5111700 Boshlang‘ichta'lim va sport-tarbiyaviy ish

 
Nazorat topshiriqlari: 
1.  «Figuralarning yuzalari» mavzusini o‘rganishda qanday rеjaga asoslaniladi? 
2.  Figuraning  yuzasi  tushunchasini  shakllantirishda  nimalarga  aqamiyat  bеrish 
kеrak? 
3.  Kеsmalarni o‘lchashda qanday usul o‘rinli? 
2-asosiy masalaning bayoni: 
 
O‘quvchilarni  to‘qri  to‘rtburchakning  yuzasini  hisoblash  qoidasi  bilan 
tanishtirish  ishini    bunday  amaliy  ishdan  boshlash  mumkin.  O‘quvchilarga  qar 
biriga  kvadratlarga  bo‘lingan  to‘qri    to‘rtburchak    chizilgan  qoqoz  varagi  
                                                 
1
M. I. Moro, Н. Бантова Методика обучения математике в начальной школе.M. «Просвешения» - 1988 

---

 
58 
tarqatiladi. O‘quvchilar to‘qri to‘rtburchakdagi kataklar sonini qar xil usullar bilan 
hisoblashadi. 
1-usul.  Bir  poloskadagi  kataklar  soni  hisoblanadi  va  hisoblash  natijasida 
topilgan sonnni boshqa songa – poloskalar soniga ko‘paytiriladi. Bunday yoziladi: 
6x4q24 
2-usul.  Bir  ustundagi  kataklar  soni    va  ustunlar  soni  hisoblanadi.  hisoblash 
natijasida topilgan sonlar o‘zaro ko‘paytiriladi. Bunday yoziladi: 4x6+24. Shundan 
kеyin o‘quvchilarga to‘qri to‘rtburchakning bo‘yi va enini o‘lchash taklif kilinadi. 
Siz qanday sonlarning ko‘paytmasini topdingizq (4 va 6) 
O‘ylab ko‘ring-chi 6 soni nimani  ifodalaydiq (to‘qri to‘rtburchakning buyini 
)  yana  nimani    (to‘qri  to‘rtburchakdagi  ustunlar  sonini)  to‘qri  to‘rtburchakdagi 
ustunlar  soni  to‘qri    to‘rtburchakning  buyini    santimеtrlarda  ifodolovchi  songa 
tеng. 
4  soni  nimani  ifodalaydiq  (to‘qri  to‘rtburchak  enini)  yana  nimaniq  (1-
ustundagi  kvadrat  santimеtrlar  sonini).  To‘qri  bir  ustundagi  kvadrat  santimеtrlar 
soni to‘qri  to‘rtburchakning enini santimеtrlarda ifodolovchi songa tеng. 
Shundan  kеyin  o‘qituvchi  chiziqlar  bilan  kvadrat  santimеtrlariga  bo‘lingan 
to‘qri    to‘rtburchakni  ko‘rsatadi  va  to‘qri  to‘rtburchakning  bir  qismini    qoqoz 
varaqi    bilan  bеrkitib  qo‘yadi.  Bu  qolda  kataklar  sonini  to‘g‘ridan-to‘g‘ri    sanab 
bo‘lmaydi. 
Bu  qolda  to‘qri  to‘rtburchakning  yuzini  qanday  hisoblash  mumkinq 
Ko‘pchilik o‘quvchilar buning uchun bir qatordagi kvadratlar sonini yoki  satrlar 
soniga  ko‘paytirish    kеrakligini    darqol  tushunadilar:  bunday  yozuvlar  paydo 
bo‘ladi: 7x3q21 (kv.sm)  3x7q21 (kv.sm)