Bitiruv malakaviy ishi mavzu: “Boshoqli don massasini saqlash davrida bo’ladigan fiziologik jarayonlarni takomillashtirish”

3.2.  Bug’doy  donining  namligi,  nafas  olish  jadalligi  bilan 

zamburug’lar rivojlanishining bog’liqligi. 

Donning  xususiyatlaridan  tashqari,  don  massasining  o’z-o’zidan 

qizishiga  mikroorganizmlar  ham  sababchi  bo’ladi.  Don  massasida 

mikroorganizmlardan  asosan bakteriyalar, achitqilar,  mog’or  zamburug’lari va 

aktinomnsetlar  asosiy  qismini  tashkil  qiladi.  Ularning  rivojlanishi  uchun 

donning  namligi,  harorati,  kislorodning  mavjudligi  kabilar  qulay  sharoit 

yaratadi. 

O’z-o’zidan qizish darasida don massasining tirik tarkibiya qismlaridan 

mog’or  zamburug’lari  aktiv  hisoblanadi.  Fungisid,  bilan  ishlangan  namlngn 

20%  bo’lgan  bug’doy  doni  xuddi  shu  namlnkka  ega  bo’lgan  zamburug’ 

rivojlangan donga qaraganda 10 baravar kam karbonat angndrid chikaradi.  

Бажарди 

Рахбар  

Сулаймонов И. 

Абулқосимов  

ЖЖДЖШ 

 

---

 

O’z-o’zidan  qizish  jarayonida  mog’or  zamburug’larining  aktivligi 

ularning  biologik  xususiyatlari  bilan.  ya’ni  yuqori  ferment  aktivligi,  past 

namlikda  rivojlanishi  xususiyati  haroratning  pastligiga  va  kilorodning 

yetishmaganligiga chidamliligi bilan tushuntiriladi. 

Daladan yig’ishtirilib olib kelingan don massasi ma’lum muddat saqlangan 

don  massasiga  ko’ra  o’z-o’zidan  qizishga  moyil  bo’ladi.  Chunki  daladan 

yig’ishtirib olib kelingan don massasining tirik tarkibiy qismlari ancha aktiv 

bo’ladi va o’z-o’zidan qizish jarayoniga sharoit ancha yaxshi bo’ladi. Don 

massasi  ma’lum  muddat  saqlangandan  so’ng  uning  tirik  komponentlarining 

aktivligi  pasayadi  va  o’z-o’zidan  qizishning  kelib  chiqish  ehtimoli 

kamayadi. 

Don  massasining  o’z-o’zidan  qizishi  eng  avvalo  uning  namligiga  bog’liq. 

Donda  qanchalik  ko’p  erkin  namlik  bo’lsa,  shunchalik  tez  o’z-o’zidan  qizish 

belgilari  paydo  bo’ladi.  Bunda  harorat  mikroorganizmlar,  hasharot  va 

kanalarning rivojlanishp uchun qulay bo’ladi. 

 

 

 

 

 

 

 

 

Бажарди 

Рахбар  

Сулаймонов И. 

Абулқосимов  

ЖЖДЖШ 

 

---