‘zbekiston respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi saodat sultonsaidova, ‘lmas sharipova

RASMIY  STIL
Reja:
1.  Rasmiy stilning o ‘ziga xos xususiyatlari.
2.  Rasmiy stilning ko'rinishlari.
3.  Rasmiy stilning fonetik xususiyatlaii
4.  Leksik-frazeologik xususiyatlari.
5.  Rasmiy stilning grammatik xususiyatlari.
R asm iy  stil  d ip lo m a tik   y o zishm alarda,  iqtisodiy,  davlat 
idoralaridagi,  sudlarda,  savdoga  doir,  yuridik  munosabatlar  ifodasi 
bo ‘lgan  hujjatlarda  ishlatiladi,  ya'ni  bu  stil  ish  yuritish  hujjatlarida 
qo‘llaniladi.  Bunga  ariza,  tushuntirish  xati,  e’lon,  taijimayi  hol, 
ishonch qog‘ozi, tilxat, hisobot, rasmiy notalar, buyruq va farmonlar, 
farmoyishlar,  taklifnoma,  rasmiy xatlar,  tijorat  yozishmalari  kabilar 
kiradi.  (Bu rasmiy  qog‘ozlaming qanday yozilishi haqida M Aminov, 
A.Madvaliyev,  N .M ahkam ov,  N .M ahm udovning  «Ish  yuritish» 
nomli  kitobidan  har tomonlama  m a'lum ot  olish mumkin).
Bu  stilda adabiy m e’yorga qat’iy rioya qilinadi, shevaga xos so‘zlar, 
jaxgonlar,  har  xil  stilistik  bo‘yoqqa  ega  bo‘lgan  so'zlar  ishlatilmaydi. 
Jumlaiar liam inversiyasiz bo‘lishi  lozim. Gaplarda ta'sirclianlik bo‘lmaydi. 
Rasmiy  stilda  yoziladigan  ayrim  hujjatlar  shtampga  o‘xshash  maxsus 
tartib va shakl bilan yoziladi.  Masalan, rasmiy xatlar,  ariza, tushuntirish 
xati,  bildiigi,  ma’lumotnomalar,  qarorlami  ko‘rsatish  mumkin.  Agar 
pul,  buyum  miqdori  ko'rsatilishi  lozim  b o ‘lsa,  oldin  raqam  bilan, 
so‘ng qavs ichida harflarbilan yoziladi.
Hujjatlarda fikr aniq, qisqa, lo'nda (ravon) bayon qilinishi lozim. 
Bunda xatboshi (abzas)ning o ‘m i muhimdir.  H ar bir yangi,  alohida 
fikr  xatboshi  bilan  ajratilishi,  bir  xatboshi  bilan  ikkinchi  xatboshi 
o ‘rtasidagi  m atn to ‘rt-besh jum ladan  oshmasligi  me'yorga  mosdir.
Hujjatchilikda  imlo  va  tinish  belgilariga  alohida  e'tibor berish 
kerak.  Hujjatning nom i bosh harf bilan yoziladi.  Agar bosma m atn 
bo'lsa,  hujjat  nom ining  har  bir  harfi  bosh  h arf  bilan  yoziladi. 
Hujjatning nom idan so'ng hech qanday belgi qo‘yilmaydi.
16
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Diplom atikhujjatlar  shakli  va  so‘z  qo‘llanishi jihatidan  o ‘ziga 
xos ko'rinishga ega.  Ulami yozishda hujjatning qay shaklda bo‘lisliiga 
e’tibor  berish  muliimdir.  M a’lumki,  diplom atik yozishmalar  bir 
davlatdagi  oddiy  korxonalar  yoki  tashkilotlar  orasida  bo ‘lmaydi. 
U lar  boshqa-boshqa  davlatlar  o‘rtasida  b o ‘lgani  uchun  hujjat 
yuborilayotgan  mamlakat  an ’analari  hisobga  olinadi.  U   yoki  bu 
davlatga  hujjatning  qaysi turi  yuborilayotgan bo ‘lsa,  xuddi  shu  turi 
bilan javob qaytariladi.Diplomatikhujjatlargabayonot,  rasmiy nota 
vaxatlar,  ilovaxatlar,  yarimrasmiy  shaxsiy  xatlar,  diplom atik 
protokol  —  qaydnomalar,  m em orandum lar va  boshqalar kiradi.
Diplomatik yozishmalarda hujjat  yuborilayotgan  mamlakatning 
nomlanishida,  shaxsning ismi-sharifi  va  lavozimini  yozishda,  unga 
qilinayotgan murojaat ifodalarida xatoga yo‘l qo‘yilishi mumkin emas. 
Chunki  xatolar  bepisandlik,  hurmatsizlik  sanaladi.  Bu  hujjatlar 
tashqi ko'rmish jihatidan ham  nuqsonsiz  bo‘lishi,  fikr aniq, to ‘g‘ri, 
mantiqiy, izcliil,  asosli va ikkinchi tomonning xususiyatlarini hisobga 
olgan holda bayon  etilishi  zarur.
Rasmiy stilda fonetik xususiyatlar bo‘lmaydi. Chunki unda talafluzga 
xos belgilar uchramaydi,  adabiy m e’yorga qat'iy rioya qilinadi.