Namangan davlat univеrsitеti boshlang‟ich ta'lim mеtodikasi kafеdrasi


Ergash gapni bosh gapga biriktiruvchi vositalar



Download 2,14 Mb.
Pdf ko'rish
bet279/365
Sana31.12.2021
Hajmi2,14 Mb.
#261057
1   ...   275   276   277   278   279   280   281   282   ...   365
Bog'liq
Namangan davlat univеrsitеti boshlang ich ta'lim mеtodikasi kafе

 Ergash gapni bosh gapga biriktiruvchi vositalar 
Ergashgan  qo‗shma  gap  tarkibidagi  ergash  gap  bosh  gapga  quyidagi  vositalar 
orqali birikadi: 
1.Ergashtiruvchi  bog‗lovchilar  (shuning  uchun,  shu  sababli,  shu  tufayli,  chunki, 
negaki,  toki,  go‗yo,  -ki)  yordamida:  shunday  odamlar  bo‗ladiki,  ularni  mansab  ham, 
daraja  ham,  shon-shuhrat  ham  o‗zgartirmaydi.  (H.G‗ulom.)  Nafas  olmay  quloq  tutgan 
kishi  muttasil  shovullagan  tovush  eshitadi,  go‗yo  olisda  shivalab  yomg‗ir 
yog‗ayotgandek. (S.Ahmad.) 
2.Ko‗makchilar  (fe‘l  formalaridan  so‗ng  kelgan  ko‗makchilar)  yordamida: 
Toshtemir  shaharga  ketgandan  keyin,  Sodiq  ota  qiziga  hech  narsa  demadi.  (H.G‗ulom.) 
Eshik ortiqcha tor bo‗lgani uchun, ot siqilibgina o‗tdi... (A.Qodiriy.) 
3.YUklamalar yordamida: Osmonda bulutlar paydo bo‗lganidanmi, dengiz motam 
tutayotgan ayolga o‗xshardi. (O‗.Umarbekov.) 
4.Nisbiy  so‗zlar  yordamida:  Odamlar  uchun  xotirada  saqlash  qanchalik  zarur 
bo‗lsa, ba‘zan unutish ham shunchalik zarur. («Oz-oz o‗rganib dono bo‗lur».) 
5.Sifatdosh  shakli  hamda  kelishik  affiksi  yordamida:  Ota-onalarimiz  qarib 
qolganda,  ularga  mehr-muhabbat  tuyg‗ularimizni  baxsh  etmog‗imiz  lozim.  («Oz-oz 
o‗rganib dono bo‗lur».) 
6.Fe‘lning ravishdosh shakli yordamida: Nasiba chiqib ketgach, Buvsora ona sekin 
kosaga  nazar  tashladi.  (San‘at  Mahmudova)  Qalin  qorlar  erib,  o‗tlar  ko‗karib  qoldi. 
(CH.Aytmatov.) 
7.Fe‘lning  shart  mayli  formasi  yordamida:  Diqqat  bilan  quloq  solsangiz,  uning 
bulbulga taqlid qilayotganini sezasiz. (H.G‗ulom.) Oilada hamjihatlik bo‗lmasa, uni baxt 
tashlab ketar. (Maqol.) 
8.Fe‘lning buyruq-istak mayli formasi yordamida: Ona ishdan qanday o‗y, qanday 
tashvish bilan qaytmasin, shu ko‗zlarni ko‗riboq, ko‗ngli yozilardi. (A.Muhtor.) 
9.-day  (-dek)  o‗xshatish  ma‘nosini  bildiruvchi  qo‗shimcha  yordamida:  To‗yning 
bo‗ldi-bo‗ldisi qiziq tuyulganday, yangi ishning boshlanish arafasi qiziq bo‗ladi. 
Ergash  gap  bosh  gapdan  oldin  ham,  keyin  ham  kelishi  mumkin.  Masalan: 
Da‘vogar sust kelsa, qozi muttaham... (H.G‗ulom.) Qo‗rqoq do‗st dushmandan xavflidir, 
chunki dushmandan ehtiyot bo‗lasan, ammo do‗stga ishonasan. (L.N.Tolstoy.) 
Ayrim hollarda ergash gap bosh gap ichida ham kelishi mumkin. Masalan: O‗zi..., 
bo‗g‗  oz  sovliqlar  qiynalmasin  deya,  ularni  o‗z  yurishiga  qarab  bamaylixotir  haydab 
ketdi.  (CH.Aytmatov.)  Uning  sovuq  nafasi,  eshik  ochilarkan,  o‗rmonlarning  shovqini 


158 
 
bilan oqib kirib, yigitni biroz xushyorlantirardi. (Oybek.) 

Download 2,14 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   275   276   277   278   279   280   281   282   ...   365




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish