I. O'quv fanining dolzarbligi va oliy kasbiy ta’limdagi o’rni

bo’lishi. 

 

 

 

 

 

 

 

 

---

 

Ma`ruza mashg‘ulotlari      

 

№ 

Ma`ruzalar 

Saat 

ko`lami 

1.   

Mavzu.  Psixodiagnostika va  eksperimental psixologiya fan 

sifatida  

1.1  Psixodiagnostika tushunchasi.  Psixodiagnostika fanining predmeti tuzilishi 

va vazifalari. 

1.2  Psixodiagnostika  qo‘llaniladigan  sohalar:  ta ’lim  tibbiyot,  kasbiy  

faoliyat. 

1.3  Ilmiy  psixodiagnostikaga  qo‘yiladigan  metodologik  talablar.  

1.4  Eksperimental psixologiya fanining maqsadi va vazifalari. 

2 

2.   

2- Mavzu:  Psixodiagnostika va  eksperimental 

psixologiya  fanining tarixi 

2.1  Psixodiagnostika va eksperimental psixologiyaning psixologik tadqiqotlar 

sohasi sifatida shakllanguncha bo‘lgan davrda psixodiagnostikaga oid bilimlar 

taraqqiyotidan lavhalar (Qadimgi Xitoy, Yunoniston, Bobil va boshqa 

davlatlarda kundalik hayot ehtiyojlari ta`sirida ilk psixodiagnostik va 

ekspremental tekshiruvlarning o‘tkazilishi  

2.2  o‘rta asr faylasuf va yozuvchilari asarlarida psixodiagnostika va 

eksperimental psixologiyaga doir qarashlarning ifodalanishi),  

2.3  psixodiagnostikaning psixologik tadqiqotlar mustaqil sohasi sifatida 

rivojlanish davri (XX asrning 20-yillaridan hozirgi kungacha bo‘lgan davrda 

psixodiagnostika va ekspremental psixologayaga oid bilimlarning to‘planishi)  

2.4  Sobiq ittifoqda psixodiagnostika va ekspremental psixologaya fanining 

taqdiri, O‘zbekistonda eksperimental laboratoriyalarning ochilishi.  

2 

 

 

 

 

 

 

 

 

3.   

3-  Mavzu:  Psixodiagnostik metodlar klassifikatsiyasiva ularga  

yondashuvlar 

3.1  Y.Shvansar  bo‘yicha psixodiagnostik  metodlar klassifikatsiyasi. 

3.2  V.K.Gayde 

va 

V.P.Zaxarov 

bo‘yicha 

psixodiagnostik 

metodlar 

klassifikatsiyasi. 

3.3  A.A.Bodalev, V.V.Stolin bo‘yicha psixodiagnostik metodlar klassifikatsiyasi. 

2 

3.4  Psixodiagnostikaga nominativ  va  ideografik  yondashuvlar. 

 

3.5  Diagnostikaga  obyektiv,  subyektiv  va proyektiv yondashuvlar. 

 

4.   

4-  Mavzu:  Psixologik testlarga standart talablar 

4.1  Psixologik test tushunchasi. 

4.2  0  ‘lchov  predmeti,  test  topshiriqlarining  tavsifiga,  berilgan    topshiriq  

shakliga,    sinaluvchilar    soni,    topshiriqlaming  bajarilish  tezligiga  ko‘ra  test 

turlari. 

4.3  Psixologik  testlarga  qo‘yiladigan    standart  talablar:    boshqarishga,  stimul 

material, kalit va shablonlarga qo‘yiladigan talablar. 

2 

5 

5-  Mavzu:  Psixodiagnostik metodikalarning psixometrik asoslari 

5.1  Topshiriq  miqdorining  xususiyatlari.  Topshiriqlarni  ishlab  chiqish. 

5.2  Pilotaj tadqiqotlar.  Topshiriqlar tahlili. 

2 

5.3  Validlik  -  psixodiagnostik  metodikalarning  asosiy  xususiyatlaridan    biri  

sifatida validlikning asosiy turlari  va ulami  aniqlash usullari.  

 

5.4  Ishonchlilik    -    psixodiagnostik    metodikalarning    muhim    psixiometrik  

ko‘rsatkichi sifatida. 

 

5.5  Psixodiagnostik    metodikani    va    tekshimv    natijalarini    standartlashtirish 

 

---

 

 

 

 

 

 

muammosi. Faktorli tahlil. 

6. 

6- Mavzu:  Eksperiment natijalari tahlili 

6.1  Chastotalar    taqsimlanishi,    taqsimot    tavsifi    statistikasi,    o  ‘zgaruvchilar  

o‘rtasidagi o'zaro  aloqalami  grafik  taqdimoti 

6.2  diagramma,  korrelyatsiya  koeffitsenti,  asosiy effektlar,  o ‘zaro  ta'sir 

6.3  statistik    xulosalami    chiqarish    metodlari,    parametrik    va  noparamatrik  

mezonlar,  ahamiyatlilik  darajasi  haqida  tasaw u rlam i  hosil  qilish.  

2 

6.4  Natijalami interpretatsiya qilishda kompyuterlardan foydalanish  

 

7 

7- Mavzu:  Intellektual testlar. Shaxs so ‘rovnomalari 

2 

7.1  Intellekt  tushunchasi  va  intellektual  testlar.  Intellektula  testlami  qo‘llash  

sohasi.    Intellektual    testlar    xarakteristikasi.    Intellektual    testlar  

klassifikatsiyasi: monometrik  testlar  v a  testlar  batareiyasi. 

 

7.2  Intellekt    psixodiagnostikasi    tarixi.    F.  Galton    testi.    A.    Bine    shkalasi.  

G.I.Rossolimoning    psixik    jarayonlami    miqdoriy  tadqiq    qilish    metodlari.  

A.A.Lyublinskayaning    maktabgacha    tarbiya    yoshidagi  bolalami    aqliy  

taraqqiyotini  oMchash  shkalasi. 

 

7.3  Zamonaviy    intellektual    testlar:  D.Veksler    metodikasi,    MATT,  

R.Kettelning    madaniy-mustaqil    testi,    G.  Ayzenkning  intellektual    testi,  R. 

Amtxauerning intellekt strukturasi testi. 

 

7.4  Shaxs  va  shaxs  so‘rovnomalari  tushunchasi.  Shaxs  so‘rovnomalari  turlari,  

savol    shakllari    va  natijalami    taqdim    qilish.    Shaxs    so‘rovnomalaming  

ishonchlilik darajasi. 

 

7.5  Shaxs    so‘rovnomalarini    tahlil    qilishga    yondashuvlar:    relevant    tanlov, 

empirik  mezonlarga  bog'liqlik,  faktorli  tahlil  va  shaxs  nazariyalari.  Shaxs  

so‘rovnomalari  qo‘llaniladigan  sohalar. 

 

7.6  R.Kettelning    k  o  ‘pfaktorli    shaxs  so‘rovnomasi    (bolalar    va    kattalar  

varianti).    G.    Shmishekning    so'rovnomasi.  Shaxsni  tadqiq  qilishning 

standartlashtirilgan ko‘pfaktorli metodi. (SMIL). 

 

8 

8- Mavzu:  Proyektiv metodikalar 

2 

8.1  Proyektiv  metodikalar  tarixi.  Proyeksiya  psixologik  fenomen  sifatida. 

 

8.2  Shaxs diagnostikasiga  proyektiv  yondashuvning  nazariy  asoslari. 

 

8.3  Proyektiv  metodika tushunchasi. 

 

8.4  Proyektiv    metodikalar    klassifikatsiyasi:    assotsiativ    metodlar 

(G.Rorshaxning    «Siyoh    dog'lari»),    konstruktiv    metodlar    («Tematik  

appersepsiya  testi»),    tugullanmagan    gaplar    metodikasi    («Rozensveygning  

rasmli    assosatsiyalar  testi»    va  «Tugallanmagan    gaplar  testi»),    ekspessiv 

metodlar  (metodikalari    «Odam  daraxt  uy»,«Mening  oilam»)  va  tanlov 

metodlari (M. Lyusher testi). 

 

9 

9- Mavzu:  Shaxslararo munosabatlar psixodiagnostikasi 

2 

9.1  Shaxslararo munosabatlar haqida tushuncha. Shaxslararo munosabatlarning 

turlari va ularning o‘zaro ta`siriga xos xususiyatlar. 

 

9.2  Shaxslararo munosabatlar psixodiagnostikasida sotsiometriya, 

referentometriya metodikalaridan, “Oila rasmi”, “Jil film testi” proyektiv 

metodikalaridan foydalanish muammolari.  

 

 

Ja’mi   

 

18 

---

 

Amaliy mashg‘ulotlari        

 

 

4. Laboratoriya mashg‘ulotlari 

 

 

VI. Mustaqil  ta`lim va mustaqil ishlar  

Mustaqil  ta`lim  mashg‘ulotlarida  talabalar  bilan  psixologik  qonuniyatlarni  aniqlashga 

doir  o‘tkazilgan  amaliy  eksperimentlar  orqali  ularning  psixik  hodisalarga  tegishli  nazariy  bilim 

va  tushunchalari  amaliy  jihatdan  tahlil  qilinadi.  Natijada  psixologiya  nazariyasi  va  

amaliyotining birligi ta`minlanadi. 

Talabalarning psixodiagnostika va eksperimental psixologiya  predmetiga  oid bilimlarni 

o‘zlashtirib  borishlari  yuzasidan  olib  boriladigan  ishlarni  maqsadga  muvofiq  tashkil  etish  va 

mustaqil ishlash metodikasi tufayli talabalar   fandan mukammal bilim oladilar, psixolog kasbini 

egallash uchun jiddiy psixologik tayyorgarlikdan o‘tadilar.  

Mustaqil  ta`lim  mashg‘ulotlariga  tayyorlanish  jarayonida  talabalar  tavsiya  qilingan 

adabiyot  materiallarini  qunt  bilan  o‘rganib  chiqishi,  psixodiagnostika  va  eksperimental 

psixologiya  muammolariga  doir  bittadan  ma`ruza  yoki  referat  tayyorlashi;  amaliy-psixologik 

topshiriqlarni bajarishi lozim.  

 

Talaba  mustaqil  ta`limni  tayyorlashda  muayyan  fanning  xususiyatlarini  hisobga  olgan 

holda quyidagi shakllardan foydalanish tavsiya etiladi: 

  Darslik va o‘quv qo‘llanmalar bo‘yicha fan boblari va mavzularini o‘rganish; 

  Tarqatma materiallar bo‘yicha ma`ruzalar qismini o‘zlashtirish; 

  Maxsus adabiyotlar bo‘yicha fan bo‘limlari yoki mavzular ustida ishlash; 

  Talabaning o‘quv- ilmiy-tadqiqot ishlarini bajarish bilan bog‘liq bo‘lgan fanlar bo‘limlari 

va mavzularni chuqur o‘rganishi kerak bo‘ladi. 

Tavsiya etilayotgan mustaqil talimning mavzulari: 

1.  Leongardning  xarakterologik  so’rovnomasi 

2.  Streleyauning temperamentni o ’rganish  so’rovnomasi 

№ 

Ma`ruzalar 

Soat 

ko`lami 

1 

Psixodiagnostika va eksperimental psixologiya fan sifatida 

2 

2 

Psixodiagnostika v a eksperimental psixologiya fanining tarixi 

2 

3 

Psixodiagnostik metodlar klassifikatsiyasi va ularga yondashuvlar 

2 

4 

Psixodiagnostik metodlar: kuzatish va anketani qodlash 

2 

5 

Psixologik testlarga standart talablar 

2 

6 

Psixodiagnostik metodikalarning psixom etrik asoslari 

2 

7 

Eksperiment natijalari tahlili 

2 

8 

Intellektual testlar 

2 

9 

Shaxs so ‘rovnomalari 

2 

10  Proyektiv metodikalar 

2 

11  Shaxslararo munosabatlar psixodiagnostikasi 

2 

 

Ja’mi   

 

22 

№ 

Ma`ruzalar 

Soat 

ko`lami 

1 

Bilish jarayonlari psixodiagnostikasi 

6 

2 

Intellekt psixodiagnostikasi 

4 

3 

Shaxs psixodiagnostikasi 

6 

4 

Shaxs psixodiagnostikasida proektiv metodikalardan foydalanish 

4 

 

Ja’mi   

 

20 

---

3.  Aybdorlik  hissini aniqlash  metodikalari 

4.  Miokenetik  psixodiagnostika  metodikalari 

5.  Stolin- Pantelevning o ’z-o’ziga  munosabat  metodikasi 

6.  Depressiv holatlarning  differensial diagnostikasi 

7.  Tematik appersepsion testi. 

8.  O ’z-o’zini aktualizatsiya qilish  testi 

9.  Koping  testi 

10.Teyloming  xavotirlanish  darajasini o ’rganish  metodikasi  

11 .Xayot uslubi  indeksi  metodikasi 

12.Gilfordning  ijtimoiy intellekt  testi 

13.PARI  metodikasi 

14.11’in, Kovalevning shaxs  agressivligi  va  nizolashuvchanligi  metodikasi  

15.Eydemiller-Yustiskiyning olaviy  o’zaro  munosabatlar  taxlili  

16.0ta-onalar xulq-atvori  va ularga o ’smirlaming  munosabati 

17.Varga-Stolinning ota-ona  munosabatlari so’rovnomasi 

18.Mednikning verbal  kreativlikni aniqlash  metodikasi 

19. Vishnyakovaning kreativlik  taesti 

20.Faollashtiruvchi kasbga yollovchi  metodikasi 

2 1.Kasb tanlash  matrisasi  metodikasi 

22.Kasbdan qoniqish omillarini  o ’rganish  metodikasi 

23.Q o’llab-quwatlash motivasiyasini  baholash  shkalasi  

24.Shmelev-Babinning hazil  iboralar  testi 

25.Bassning shaxs yo’nalganlilgini aniqlash  metodikasi 

26.Xavotirlanish  va depressiyani  aniqlash  metodikasi 

27.Emotsional  holatlarda oz-o’zin  baholash  metodikasi 

28.PEN  so’rovomasi 

29.Mini  mul’t  so’rovnomasi 

30.Sub’ektiv  nazorat  darajasini  tadqiq  qilish  so’rovnomasi  

31 .Intilish darajasini  aniqlash  metodikasi  

32.Shaxsiy  differensial 

33.Rorshaxning  siyox  dog’lari 

34.Dunyo  obrazi  testi 

35.Bolalar  dunyosi  hikoyalar  seriyasi 

36.Havas  va  hasadni o ’rganuvchi  metodikalar 

37.Yolg’onchilikni  aniqlash  metodikalari 

38.Aloqiy  hislami  aniqlash metodikalari 

39.Manmanlikni  o ’rganuvchi  metodikalar 

40.Takabburlikni  o ’rganuvchi  metodikalar  

41 .Milliy  g ’urumi o ’rganuvchi  metodikalar 

42.Alturizmni o ’rganuvchi  metodikalar 

43.Empatiyani o ’rganuvchi  metodikalar 

44.Affiliyatsiyani o ’rganuvchi  metodikalar  

4 5 .0 ’qish  motivlarini o ’rganuvchi  metodikalar  

46.Irodani o ’rganuvchi  metodikalar 

47.Xayolni o ’rganuvchi  metodikalar 

48.Amtxaur  intellect testi 

49.Exel  dasturidabir  faktorli  taxlil  

50.Styudent  mezonini Exsel  dasturida hisoblash 

 

 

 

 

---

VI. Fan bo‘yicha talabalar bilimini baholash 

va nazorat qilish mezonlari 

 

Baholash usullari 

Ekspress testlar, yozma ishlar, og‘zaki so‘rov, prezentatsiyalar 

Baholash 

mezonlari 

«5» bahosi 

Talaba  óz  betinshe  juwmaq  hám  qarar  qabıl  qıladı,  dóretiwshilik 

pikirley  aladı,  erkin  pikirleydi,  al

ǵan  bilimin  ámelde  qollana  aladı, 

pánnin`(temanın`)  mazmuının  aytıp  bere  aladı  hám  de  pán  (tema)  boyınsha 

óz pikirine iye dep esaplan

ǵanda- 5 (ayrıqsha) bahası qoyıladı; 

 

«4» bahosi 

Talaba  erkin  pikirleydi,  al

ǵan  bilimin  ámelde  qollana  aladı, 

pánnin`(temanın`)  mazmuının  aytıp  bere  aladı  hám  de  pán  (tema)  boyınsha 

óz pikirine iye dep esaplan

ǵanda- 4 (jaqsı) bahası qoyıladı; 

 

 «3» bahosi 

Talaba  al

ǵan  bilimin  ámelde  qollana  aladı,  pánnin`(temanın`) 

mazmunın aytıp bere aladı hám  de pán (tema) boyınsha óz pikirine iye dep 

esaplan

ǵanda- 3 (qanaatlandırarlı) bahası qoyıladı; 

«2» bahosi 

  Talaba pán dástu`rin ózlestirmegen, pánnin` (temanın`) mazmunın 

tu`sinbeydi hám de  pán boyınsha tu`sinikke iye emes dep tabıl

ǵanda – 2 

(qanaatlandırarsız) baha menen bahalanadı. 

 

 

VII. Asosiy  va qo’shimcha  o’quv  adabiyotlar hamda  axborot  manbalari 

Asosiy adabiyotlar: 

1.  Z.T.  Nishonova,  Z.Qurbonova,  SH.To‘lyaganova,  S.  Abdiev 

Psixodiagnostika  - Т.: Fan va texnologiyalar 2008 

2.  Z.T.  Nishonova,  Z.Qurbonova,  D.S.Qarshiyeva,  N.B.Atabayeva 

Psixodiagnostika  va  eksperimental  psixologiya  -  Т.:  Fan  va  

texnologiyalar 2014 

3.  В.Н.Дружинин Экспериментальная  психология - М.: СпБ 2001 

4.  П.Пресс Экспериментальная психология - М.: СпБ 2003 

Qo‘shimcha  adabiyotlar 

5.Мирзиёев  Ш.М.  Танкдций тахлил  катыий тартиб  интизом  ва 

шахсий жавобгарлик  хар  бир  рахбар  фаолиятини  кундалик  

коидаси  булиши  керак Узбекистон  Республикаси  Вазирлар  

махкамасининг  2016  йил  якунлари  ва 2017  йил  

истикболларига  багишланган  мажлисидаги  Узбекистон 

Республикаси  Президентининг  нутки //Хдлк сузи  газетаси 2017  

йил  16  январ №11. 

6.Мирзиёв  Ш.М.  Эркин  ва фаровон, демократик Узбекистон 

давлатини  

биргапикда барпо этамиз. “Узбекистон” 2016. 

7.Мирзиёв  Ш.М.  Буюк  келажагимизни  мард  ва  олийжаноб  

халкимиз  

билан бирга курамиз. “Узбекистон” 2017 

8.  Psychology  as  the  Behaviorist  Views  it  John  B.  Watson  (1913)  

First  

published in Psychological Review, 20,  158-177. 

9. А.А.Ивин Логика М.: 2002 (учебное пособие) 

10. Р.С.Немов Практическая психология М.:  1998 (учебное пособие) 

Internet saytlari 

11 ,www. tdpu. uz 

12.www. pedagog. uz 

13.www. ziyonet. uz 

14.WWW.edu. Uz