Odam anatomiyasi odam organizmining shakli va tuzilishini uning taraqqiyoti va vazifasiga bog’lab o’rganadigan fandir

Toshkent Pediatriya Tibbiyot Instituti 
 
H.Z.Zohidov nomidagi odam anatomiyasi kafegrasi 
 

---

 
 
 
 
Tuzuvchi kafedra mudiri dotstent A.G’.Ahmedov 
Mavzu: Mushaklar haqidagi ilm. Musaklarning tuzilishi
va tasniflanishi. Mushaklar ishining umumiy prinsiplari. Tana 
mushaklari va fastsiyalari, ularning yoshga qarab o’zgarishi 
 
(Ma’ruzaning qisqacha matni) 
Toshkent- 2005 y. 
Mavzu: Mushaklar haqidagi ilm. Musaklarning tuzilishi
va tasniflanishi. Mushaklar ishining umumiy prinsiplari. Tana mushaklari 
va fastsiyalari, ularning yoshga qarab o’zgarishi 
Ma’ruzaning rejasi 
1.Ma’ruzaning maqsadi
5 daqiqa 
2.Mushaklarning tuzilishi
15 daqiqa 
3.Mushaklarning tasniflanisi 
15 daqiqa 
4.Mushaklarning yordamchi apparatlari 
10 daqiqa 

---

5.Mushaklarning taraqqiyori 
10 daqiqa 
6.Mushaklarning ishi 
5 daqiqa 
7.Ko’krak mushaklari 
10 daqiqa 
8.Qorin mushaklari 
10 daqiqa 
9.Orqa mushaklari
10 daqiqa 
Ma’ruzaning maqsadi 
Talabalarda mushaklarning tuzilishi, tasniflanishi va ishining umumiy 
prinsiplari, tana mushsklsri va fastsiyalari haqidagi bilimlarni shakllantirish. 
Ularni odam organizmidagi ahamiyatini tushintirish. 
 
 
Ma’ruzaning qisqacha mazmuni 
Tananing har bir harakati organizmda bo’lgan ko’ndalang targ’il mushak 
tolalarining qisqarishi natijasida paydo bo’ladi. Tana mushaklari suyaklarga
birikib, ularni harakatga keltiradi. Ular tana bo’shliqlari devorini hosil qilishda 
ishtirok etadi va ba’zi bir ichki a’zolar (yutqin, qizilo’ngachning yuqori qismi, 
hiqildoq, to’g’ri ichakning pastki qismi) devorlari tarkibiga kiradi. Skelet 
mushaklari yordamida odam harakat qiladi va muvozanat saqlaydi, nafas oladi, 
ovqatni yutadi va mimikasini o’zgartiradi. Odamda 600 dan ortiq mushak bo’lib, 
ularning 200 tasi o’z nomiga ega. Katta odamning skelet mushaklari gavda 
og’irligini o’rtacha 40% (erkaklarda 35-45%, ayollarda esa 28-32%), yangi 
tug’ilgan bolada 20-22% tashkil qiladi.