Глоссарий umumiy psixologiya

PSIXOLOGIK TUSIQ- muayyan faoliyat yoki harakat bajarishga halaqit beradigan 

sabab, xususan, muayyan shaxs yoki guruhlar bilan muloqot qilishga halaqit berish. 

REFERENT GURUX,- kishi o’z qarashlarini, ideallarini, ishonch-e’tiqodlarini tarkib 

toptiradigan, guruhning fikr va ko’rsatmalari bilan hisoblashadigan va uning bergan bahosini 

qadrlaydigan guruhdir. 

SOTSIOMETRIYa -  Dj.Moreno tomonidan taklif etilgan ijtimoiy psixologik usul 

bo’lib, guruhdagi shaxslararo tarkibini, munosabatlarni o’rganish va o’lchash jarayoni, usuli. 

O’Z-O’ZINI NAZORAT QILISH - shaxs tomonidan o’zining holatini boshqarish, 

anglash va o’ziga ta’sir ko’rsata bilish. 

O’Z-O’ZINI BAHOLASH - shaxsning baholash, o’z xatti-harakatlari, imkoniyatlarini, 

baxolash tizimi. O’z-o’zini baholash o’zini tarbiyalash imkoniyatini beradi. Qimmatli 

orientatsiyalar - shaxsiing jamiyatdagi ijtimoiy-siyosiy va axloqiy normalar tizimiga munosabati. 

FAOLIYaT - barcha tirik organizmlarning xususiyati, faoliyat odamning ichki (psixik) 

va tashqi (jismoniy) faolligi. Faoliyat orqali odam yashab turgan olam bilan real aloqa o’rnatadi 

va u orqali odam narsalarga, tabiatga va bevosita kishilarga ta’sir qiladi. 

FRUSTRATSIYa— (lotincha. frustration - bekorga kuzatish, bekor umidvor bo’lish, 

muvaffakiyatsizlik). Frustratsiya ~ rejalarning izdan chiqib, maqsadning yo’k bo’lib ketishi. 

Frustratsiya kishilarning xarakter-xususiyatlarida, turli kechinmalarida, xaggi-harakatlarida 

namoyon bo’ladi.  

---

EMPATIYa- (yunoncha empathyeia - birgaliqda dardlashmoq). Boshqa odamlarning 

psixik xolatini tushunish va ularga hamdardlik bildirish qobiliyati. 

EHTIYoJ - organizmning hayotini ta’minlovchi zarur sharoitlarni aks ettirishdan iborat 

faoliyat motivi, qondirilmagan muxtojlikni sezish. Kishilarning haetiy zarur narsalarga 

muhtojligi. 

E’TIQOD - amalga oshirilishi shaxsning kundalik ehtiyojiga aylangan intilishlar, xatti-

xarakatlar va dunyoqarash tizimi. E’tiqod kishining ma’dum sohaga doir mustahkam bilimlariga 

asosladi, E’tiqodlar hayotiy, ilmiy va ma’naviy bo’lishi mumkin. 

AFAZIYa- (yunon. a- inkor yuklamasi, phosia — nutq)- Afaziya - bosh miya yarim sharlari 

qobipshing ayrim qioilari zararlanishi natijasida nutqning qisman yoki to’liq izdan chiqishidan 

iborat psixologik nuqson. 

BELGI- hissiy idrok qilinadigan narsa, hodisa va voqea bo’lib, u muloqot jarayonida 

boshqa narsa va hodisaiing o’rshshi bosadi. Masalan: - yo’l yuq, ~> belgisi yo’l o’ng tomonga 

buriladi mazmunini bildiradi.