Bolalar kasalliklari propedevtikasi



Download 5,81 Mb.
Pdf ko'rish
bet50/343
Sana31.12.2021
Hajmi5,81 Mb.
#258509
1   ...   46   47   48   49   50   51   52   53   ...   343
Bog'liq
bolalar kasalliklari propedevtikasi 2

Akseleratsiya  jarayoni  to‗g‗risida  tushuncha.  XX  asr  davomida  ko‗pchilik 
davlatlarda  bolalarda  jismoniy  o‗sish  va  rivojlanishning  tezlashuvi 
kuzatilgan.  Bu  jarayonni  1935  yilda  nemis  olimi  Kox  «Akseleratsiya»  deb 
atagan.  Bu  jarayon  har  bir  yoshdagi  bolalarda,  hatto  homilani  o‗sib 
rivojlanishida  ham  kuzatilgan.  Jumladan  ohirgi  40-50  yil  davomida  yangi 
tug‗ilgan  chaqaloqning  bo‗yi  1-2  sm  ga  ortib,  vazni  150g  dan  500  g 
gacha  ko‗payishi  kuzatilgan.  Vazni  4000  g  ortiq  bo‗lgan  chaqaloqlarning 
soni  10-16%  ni  tashkil  etgan.  Bir  yoshgacha  bo‗lgan  bolalar  bo‗yi  4-5 
sm  ga,  vazni  esa  1-2  kg,  ga  ortgan.  Ohirgi  100  yil  davomida  15 
yoshdagi bolalar bo‗yi 20 sm ga ortgan. Akseleratsiya jarayoni biologik 
yetuvchanlikni  vaqtini  ham  o‗zgartirgan.  Masalan-  doimiy  tishlarni 
ertaroq  o‗sib  chiqishi  oldingi  asrni  bolalariga  qaraganda  bir  yil  ertaroq, 
jinsiy  yetuvchanlikni  va  suyak  yadrolarni  ertaroq,  paydo  bo‗lishi  kuzatilgan. 
Hozirda  o‗g‗il  va  qiz  bolalarda  jinsiy  rivojlanishi  oldingi  davr  bolalariga 
qaraganda 1,5-2 yil ertaroq, sodir bo‗lmoqda. 
Akseleratsi yaga   ilgari   ijobi y  jar a yon   deb   qaralgan   bo‗lsa,  
keyinchalik 
rivojlanishning 
disproporsiya 
holatlari 
ham 
kuzatildi. 
Akseleratsiya  garmonik  va  disgarmaniq  xillariga  farqlandi.  Garmonik 
akselratsiyada  antropometrik  ko‗rsatkichlar  va  biologik  rivojlanish  shu 
y o s h d a g i   b o l a l a r   k o ‗ r s a t g i c h i d a n   y u q o r i   b o ‗ l a d i .   D i s g a r m o n i k  
akseleratsiyada  bo‗yiga  o‗sishini  tezlashishi  jinsiy  rivojlanishni 
tezlashmasligi  yoki  buni  aksi  va  boshqa  ko‗rsatkichlarda  nomoyon 
bo‗lishi mumin. 
Ji nsi y 
rivojlanish 
e rt ar o q   ku zat ilish i   na ti jasida  
yo sh ro q  
bolalarda  asab  va  yurak  qon  tomirlar  tizimlarini   funksional 
b u z i l i s h l a r i ,   o ‗ s i s h   j a r a y o n l a r i n i   v a   j i n s i y   b e z l a r n i   rivojlanishini 
buzilishlari   kuzatilmo qda.  Akseleratsiya   jarayoni   taxminan  hamma 
mamlakatlarda  uchrab,  bu  jarayoni  tushuntirishda  a d a b i yo t l a r d a  
x i l m a - x i l   t e o r i y a   v a   g i p o t e z a l a r   m a v j u d .   Q u y o s h   radiatsiyasi, magnit 
maydoni,  kosmik  radiatsiyasi,  SO
2
-  gazni  yuqori  qonsentratsiyasi,  genetik 
faktorlar  ta‘siri,  xayot  sharoitlaridagi  ayrim  faktorlar  (iqtisodiy  va  ijtimoiy 


 
64 
sharoit, alimentar, ko‗p miqdordagi i n fo r ma t s i ya )   s h u l a r   q a to r i g a   k i r ad i . 
Ox i r g i   ma l u mo t l a r g a   k o‗r a   akseleratsiya jarayoni eqonomik taraqqiy etgan 
davlatlarda pasayib bormoqda. 

Download 5,81 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   46   47   48   49   50   51   52   53   ...   343




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish