Bolalar kasalliklari propedevtikasi


TUG‘ILGANDAN  KEYINGI-  ShAXSIY  BOLALIK



Download 5,81 Mb.
Pdf ko'rish
bet30/343
Sana31.12.2021
Hajmi5,81 Mb.
#258509
1   ...   26   27   28   29   30   31   32   33   ...   343
Bog'liq
bolalar kasalliklari propedevtikasi 2

TUG‘ILGANDAN  KEYINGI-  ShAXSIY  BOLALIK  davri.  Kindik 
kesilib  bola  onadan  ajragan  vaqtdan  ikkinchi  katta  davr  -  boshlanadi.  Shaxsiy 
bolalik  davri,  bolaning  neonatal  -  chaqaloqlik  davridan  boshlanadi.  Bu  bolaning 
tug‗ilgan  yoki  kindigi  kesilgan  vaqtdan  boshlanib,  to‗lik  4  hafta  yoki  28  k 
o‗ngacha  bo‗lgan  vaqtni  o‗z  ichiga  oladi.  Bu  davr  o‗z  navbatida  erta  va  kechki 
neonatal davrchalariga bo‗linadi.  
E r t a   n e o n a t a l   d a v r i -   bolaning  kindigi  kesilgan  vaqtidan  7  k 
o‗ngacha  (168  soat)  bo‗lgan  vaqtni  o‗z  ichiga  oladi.  Bu  davr  bola 
organizmining 
tashqi 
muhit 
sharoitiga 
moslashishining 
eng 
nozik, 
ma‘suliyatlik  vaqti  hisoblanadi.  Chunki  chaqaloq  tug‗ilishi  bilan  uning 
organizmida muhim fiziologik o‗zgarishlar yuz beradi, ya‘ni o‗pka orqali nafas 
olish  boshlanadi.  Homilalik  davridagi  qondan  o‗tuvchi  yo‗llar  berkila  boshlab, 
tug‗ilgandan  keyingi  qon  aylanish  jarayoni  tashkil  topadi.  Qon  tarkibida 
morfologik,  fizikaviy-kimyoviy  hususiyatlari,  energiya  modda  almashinuvi, 
harorat  boshqaruvi  o‗zgaradi,  hazm  a‘zo  tizimi  orqali  ovqatlanish 
boshlanadi.  Mana  shu  tashqi  muhit  sharoitiga  moslashish  jarayonidagi 
o‗zgarishlarga  bola  terisida  fiziologik  qizarishlik  (qaytar),  mayda  qipiqsimon 
pust  tashlashlik,  fiziologik  sarg‗ayishlik,  fiziologik  vazn  yo‗qotishlik,  nordon 
siydik  infarkti,  gormonal  kriz  holatlari  kiradi.  Erta  neonatal  davrda  bola 
organizmi  hususiyatlari  beqaror  muvozanatda  bo‗lib,  moslashish  mexanizmlari 
osongina  izdan  chiqib,  chaqaloq  h o l a t i g a   s a l b i y   t a ‘ s i r   e t i s h i   mu mk i n .   B u  
d a v r d a   u c h r a yd i g a n   k a s a l l i k l a r   i r s i y   k a s a l l i k   yo k i   h o mi l a l i k   d a v r i d a  
j u d a   e r t a   boshlangan  embriopatiya  yoki  fetopatiya  asoratlari  yoki  tug‗ilish 
jarayonida  paydo  bo‗lgan  kasalliklar  bo‗lishi  mumkin.  Bu  davrda  bolada  har  xil 
tug‗ma  nuqsonli  -  anamal  kasalliklar,  ona  bilan  homila  o‗rtasida  antigen 
nomuvofiqligi  natijasida  kelib  chiquvchi  chaqaloqlar  gemolitik  kasalligi,  homilani 
yaxshi o‗smasligi, infeksiya kasalligi o‗tkazishi natijasida bolani kuchsiz, ozg‗in yoki 
infeksion  kasal  bilan  tug‗ilishi  yoki  tug‗ilish  vaqtida  olgan  jarohati  yoki  asfiksiya 
holatlari uchrashi mumkin. 
Chaqaloq  bolada  immunobiologik  jarayon  o‗ziga  xos  bo‗lgani  sababli, 
ular qizamiq, skarlatina, qizilcha kasalliklari bilan juda qamdan-kam og‗riydilar, 
chaqaloqlardagi 
bu 
kasalliklarga 
bo‗lgan 
chidamliligi, 
ko‗pchilik 
mualliflarning  fikricha,  homilalik  davrida  yo‗ldosh  orqali,  tug‗ilgandan  keyin 
ko‗krak suti orqali onadan o‗tgan passiv immunitetlar hisobiga ro‗y beradi. Ammo 
tug‗ilishning  birinchi  kunlaridanoq  bolada  tez-tez  yiringlik-septik  kasalliklar, 
og‗ir formada bakteriya yoki viruslar qo‗zg‗atgan hazm a‘zo yoki nafas yo‗llari 
kasalliklari  uchrab  turishi  kuzatilib  turadi.  Bu  vaqtda  bolani  juda  oson  infeksion 


 
31 
kasalliklarga chalinishi, chaqaloqda sekretor immunoglobulin A-ni yo‗kligi tufayli 
birinchi 
qator 
organizm 
muhofazasini 
takomillashmagani, 
hamda 
immunoglobulin  M-ga  taalluqli  antitelani  kamligi  sabab  bo‗ladi.  Bu  davrda 
uchraydigan  nafas  yetishmasligi  sindromini  paydo  bo‗lishida  esa  o‗pka 
to‗qimalarini takomillashmaganligi muhim o‗rin tutadi. Shular sababli erta neonatal 
davrida  bola  uchun  maksimal  qo‗lay  aseptik  sharoit  yaratish  tabiiy  ovqatlantirishni 
yo‗lga  kuyish  va  davom  ettirish  uchun  ona  va  bolaga  lozim  bo‗lgan  zarur 
choralarni  amalga  oshirib  borish,  bolani  sog‗lom  o‗sishida  muhim  o‗rin  tutadi. 
Homila  va  chaqaloq  bola  sog‗lig‗ini  saqlash  naqadar  muhimligini  va  buning  uchun 
ko‗riladigan  tadbirlarni,  hamda  bu  davrda  uchraydigan  kasalliklarni  o‗ziga  xosligini 
nazarda  tutgan  holda,  kechki  fetal,  intranatal,  erta  neonatal  davrlarini 
umumlashtirib, perinatal davri deb qabul qilingan. Perinatal davri homilalikning 
to‗liq  28  haftasidan  chaqaloqni  to‗liq  7  kunligiga  bo‗lgan  vaqtni  o‗z  ichiga  oladi. 
Shuni  yodda  tutish  kerakki,  perinatal  davrida  o‗lgan  bolalar  soni  tug‗ilgandan 
keyin  toki  40  yoshgacha  davrda  o‗lganlar  soniga  teng  bo‗ladi  (A.V.Mazurin, 
I.M.Voronsov  1989  y).  Shu  sababli  perinatal  davrida  bolalar  hayotini  saqlab 
qolish umuman insonlar o‗limini kamaytirish garovi hisoblanadi. 

Download 5,81 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   26   27   28   29   30   31   32   33   ...   343




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish