Dinlari tarixi

Abu Rayhon Beruniy

---

15
MUSTAHKAMLASH UCHUN 
SAVOL VA TOPSHIRIQLAR
1.  Din sotsiologiyasi falsafasi, psixologiyasi, fenomenologiyasi o‘rtasi-
da qanday bog‘lanishlar mavjud?
2.  Berilgan jadvalni misollar bilan to‘ldiring.
Din sotsiolo-
giyasi
Din falsafasi
Din psixolo-
giyasi
Din fenomeno-
logiyasi
3.  Din  tarixini  o‘rganishda  qanday  fanlar  yordamchi  hisoblanadi  va 
nima uchun?
4.  O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2018-yil 16-apreldagi «Di-
niy-ma’rifiy soha faoliyatini tubdan takomillashtirish chora tadbirla-
ri to‘g‘risida»gi Farmonini topib o‘qing va mohiyatini tushuntiring.
bir ekanligini isbotlashga harakat qiladi. Turli dinlarning 
ibodat va marosimlarini, muqaddas joy, zamon, narsa va 
shaxsiyatlarini tadqiq qilib, mushtarak jihatlarini topish-
ga harakat qiladi.
Diniy asoslar, diniy fenomen va shakllanishlarga xiz-
mat qiladi.
Din  tarixi  fani  bir  qancha  fanlarga  tayanadi  va  ular 
bilan  uzviy  bog‘liqdir.  Masalan,  tarix  fani  o‘tmishdagi 
voqea-hodisalarni  o‘rganishi  bilan  birga,  moziy  va  ho-
zirdagi dinlarning tarixiy shakllanishi jihatidan Dinlar 
tarixiga yaqindan ko‘makchi bo‘ladi.
Diniy  matnlarning  o‘rganilishida  filologiya  fani 
alohida  axamiyat  kasb  etadi.  Bundan  tashqari  tarixni 
o‘rganishda yordamchi fanlar mifologiya (rivoyat va af-
sonalar), etnologiya, arxeologiya, san’at tarixi, folklor 
va shunga o‘xshash bir qancha fanlar ham din tarixi bi-
lan bevosita bog‘liqdir.
Sobiq mustabid 
tuzum davrida 
yurtimizda  
80 ga yaqin 
masjid faoliyat 
ko‘rsatgan 
bo‘lsa, 2017 yil-
ga kelib ularning 
soni 2 ming  
42 tani tashkil 
etdi. 

---

16
MA’LUMOT UCHUN 
Yil-
lar
Haj safariga 
borganlar 
(nafar)
Umra safari-
ga borganlar 
(nafar)
Yil-
lar
Haj safariga 
borganlar 
(nafar)
Umra safari-
ga borganlar 
(nafar)
1991
350
0
2005
4500
2000
1992
500
370
2006
5078
2354
1993
1500
1126
2007
5088
4075
1994
3000
2000
2008
5080
4325
1995
3000
1943
2009
5080
4358
1996
3675
2164
2010
5080
6162
1997
3675
3670
2011
5080
6120
1998
3850
2822
2012
5080
6120
1999
3870
2136
2013
5200
5775
2000
3841
1378
2014
5200
6567
2001
3800
1197
2015
5200
6166
2002
3800
1124
2016
5200
6172
2003
3800
1228
2017
7350
6172
2004
4180
1148
Agar ularning 
(ota-onangizning) birovi 
yoki har ikkisi sening 
qo‘l ostingda keksalik 
yoshiga yetsalar, ularga 
qarab «uf» tortma va 
ularning (so‘zlarini) 
qaytarma! Ularga (doi-
mo) yaxshi so‘z ayt!