‘zbek ist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi a. N. V aliyev



Download 5,62 Mb.
Pdf ko'rish
bet3/221
Sana31.12.2021
Hajmi5,62 Mb.
#253620
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   221
Bog'liq
fayl 484 20210426

Perspektiva  turlari.  Avval  aytib  o ‘tilganidek,  perspektiva  deb 
inson  ko‘rish  xususiyatlarini  hisobga  olgan  holda  markaziy proyek- 
siyalash  usulida  bajarilgan tasvirga  aytiladi.
Perspektiva  rassomlar  am aliyotida  rasm  tuzilishini  to ‘g‘ri  baja- 
rish,  arxitekturada  qurilayotgan  binoning  kom pozitsiyasini  loyiha 
bosqichida  tekshirib,  unga  tuzatishlar  kiritish,  aerofotogeodeziyada 
yuqoridan  olingan  suratlar  orqali  obyekt  o ‘lcham larini  aniqlash, 
kriminalistikada  aw aldan  harakatda b o ‘lib  to ‘qnashgan  mexanizm- 
larning  harakatini  tiklash  uchun,  shuningdek,  optika va  boshqa  so- 
halarda  ishlatiladi.
Perspektiva  ishlatilish joyi va  qanday  sirt  ustida bajarilishiga  qa- 
rab  quyidagi  turlarga bo‘linadi:
1.  Kuzatish  perspektivasi.  Bunda  obyekt  qanday  ko‘rinsa,  xuddi 
shunday tasvirlash  qoidalari  o‘rganiladi.
2.  Havoiy perspektiva.  Bunda narsa tasviri  uning yoritilish  kuchi- 
ga  qarab  ranglarda  tasvirlanadi.  F azoning  chuqurligi  va  kengligi 
rang  orqali  ifodalanadi.
3.  Analitik  perspektiva.  Bunda  narsaning  tasviri  grafik-analitik, 
ya’ni  nuqtalar o ‘m ini  hisoblash  orqali  bajariladi.
4.  Geometrik perspektiva.  G eom etrik  perspektiva  perspektiv  tas­
vir  yasashning  asosi  b o ‘lib,  u  tasvir  yasaladigan  sirt  turiga  k o ‘ra 
quyidagi  turlarga  b o ‘linadi:
4.1.  Chiziqli perspektiva.  Bunda  narsaning  tasviri  gorizontal  te- 
kislikka  nisbatan  vertikal  va  b a’zan  og‘m a  b o ‘lgan  tekisliklarda  ya­
saladi.
4.2.  Panoramali perspektiva.  Bunda  narsaning  tasviri  silindr sirti- 
ning  ichki  tom onida yasalib,  qarash  nuqtasi  sirt  o ‘qida  olinadi.
4.3.  Dioramali perspektiva.  Agar prizma yog‘ida  (qirrasida)  pan o­
ramali  perspektiva  bilan  o ‘z  kattaligidagi  narsalar birga  qo‘shib  olin- 
sa,  dioramali perspektiva  hosil  bo‘ladi.
4.4.  Qubbali (gumbazli) perspektiva.  Bunda  narsaning  tasviri  sfera 
yoki  ellipsoid  sirtining  ichki  tom onida yasaladi.
4.5.  Relyefli perspektiva.  B unda  narsaning  tasviri  fazoning  bir 
qism ida  bajarilib,  undan  tekislikda  b o ‘rttirilgan  fazoviy  tasvirlar
5


yasashda  va  uncha  chuqur b o ‘lmagan  sahnalarda  chuqurlik  fazosini 
oshirishda  foydalaniladi.  Relyefli  perspektiva  qonunlaridan  asosan 
haykaltaroshlar foydalanadi.
4.6.  Teatral perspektiva.  Bunda  tasvir bir  nechta  sirtlarda  yasalib, 
teatrlarda  sahna bezash  ishlarida  q o ‘lianiladi.  Bu perspektiva  relyefli 
perspektiva  prinsiplariga  asoslangan b o ‘lib,  hajmli  tasvirlar bir necha 
tekisliklar bilan almashtiriladi.  Bu perspektiva  dekoratsiyalar yasash- 
ning  nazariy  asosi  b o ‘lib  hisoblanadi.  Bunda  perspektiv  tasvir  ket- 
ma-ket joylashtirilgan bir necha parallel  tekislik  (kuhsa)larda  yasala­
di.  Shunga  k o ‘ra sahna juda  keng va k o ‘p  manzarali  ko‘rinadi.  Sah­
na orti  m a ’lum  bir oraliqda bir-biriga  nisbatan parallel yoki burchak 
ostida joylashtirilib,  orqa dekoratsiya  bilan  q o ‘shilib  ketadi.
4.7.  Stereoskopik perspektiva.  B unda  narsaning  ikki  k o ‘rinishi, 
ya’ni chap  va o ‘ng ko‘z uchun  alohida-alohida perspektiv tasvirlari  — 
ikki nuqtadan  turli  ranglarda bajariladi  ham da ular  m a’lum  burchak 
ostida  ustm a-ust  q o ‘yiladi.  Tasvir,  xususan,  chap  ko ‘z  uchun  qizil, 
o ‘ng  ko‘z  u ch u n  k o ‘k rangli  chiziqlar bilan  chiziladi va  ular  anaglif 
(bo ‘rttirilgan)  tasvirlar deyiladi.  Anagliflar  maxsus  yasalgan  qizil  va 
k o ‘k  rangli  stereoko‘zoynaklar  orqali  kuzatilsa,  n arsalar  k o ‘z  ol- 
dimizda hajm h b o ‘lib  ko‘rinadi.
4.8.  Plafonli perspektiva.  B unda  narsaning  tasviri  gorizontal  te ­
kislikda yasalib,  asosan bino  shiftlariga ishlanadi.

Download 5,62 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   221




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish