Мавзу: Қаламтасвир фанидан амалий машғулотларни ташкил этишда академик мактабнинг аҳамияти

 

2.3.  Maishiy janrni takomillashtirish muammolari 

O`zbek  tasviriy  san'atidagi  maishiy  janrni  eng  avvalo  rassomlardan  L.Bure, 

A.Isupov, 

O.Tatevosyan, 

A.Volkov, 

I.Kazakov 

va 

boshqa 

rassomlar 

rivojlantirdilar.  Maishiy  janrda  yaratilgan  rangtasvir  asarlarida  o`zbek  xalqining 

hayoti o`ziga xos tarzda tasvirlangan. 

Ayniqsa  rassom  A.Volkov  o`z  asarlarida  milliylik  va  milliy  an'analarni  juda 

katta  ehtirom  bilan  tasvirlagan.  Uning  asarlaridan  "Qizil  choyxona",  "Choy",  "Eski 

shahar choyxonasi", "Sandalda" kabi asarlari g`oyat go`zal yaratilgan. 

Yana  bir  rassom  P.Benkov  o`z  asarlarida  o`zbek  xalqining  hayotini  yangi 

qirralarini  ochib  berishga  harakat  qildi.  Uning  "Buxoro  bozori",  "Ko`cha 

arizachisi",  "Uzum  bozori",  "Sabzavot  bozori"  kabi  asarlari  o`zida  sharq  xalqlari 

hayoti,  odamlar  harakatining  turli-tuman  ritmini,  milliy  kiyimlarning  go`zalligini, 

bozorlarning  to`kin-sochinligini aks ettirgan. 

Rassomlardan  M.Nabiyev,  T.Oganesov,  M.Saidov,  R.Axmedov,  B.Boboyev, 

V.Burmakin,  J.Izentoyev.  A.Ikromjonov,  Yu.Taldikin,  R.Xudoyberganovlar  ham 

janrli kartina yaratish soxasida mehnat qildilar. 

Keyingi  davrlarda  maishiy,  tarixiy  va  batal  janrlari  orasidagi  chegaralar 

yo`qolib  ketdi.  XX  asr  maishiy  janrining  rivojlanishi  murakkab  va  turli-tuman 

yo`ldan  ketdi.Bu  davr  kartinalariga  psixologik  nyuanslar  va  o`zgaruvchan  voqealar 

xosdir.  Kartinalarda  simvolik  mazmun  ham  ochib  berilgan  (P.Gogen,  V.Borisov  - 

Musatov,  K.Petrov  -  Vodkin)  shu  bilan  birga  oddiy  hayotiy  voqealar  ham 

bo`rttirib, qahramonona  ko`rinishda  beriladi. (B.Ioganson, A.Deyneka, A.Plastov). 

Maishiy  va  tarixiy  janrlarda  personajlarning  o`zaro  aloqasi  juda  muhim 

bo`lib,  obrazlar  rang  yordamida  yaratiladi.  Biz  avvalo  kartinaning  syujetiga,  nima 

tasvirlaganiga  e'tibor  beramiz,  keyin  esa  uning  bo`yoqlari,  qanday  ishlangani  va 

ishlanish  uslubiga  e'tiborni  qaratamiz.  Chunki  kartinaning  kayfiyati,  elyutsional 

---

 

34 

ta'siri  undagi  ranglarning  qanday  tanlanganiga  bog`liq.  Kartinaning  koloriti  quvnoq 

va g`amgin, tinch va qayg`uli,  sirli va aniq bo`lishi mumkin.