zbekiston respublikasioliy va rta maxsus ta'lim vazirligi

5-jadval
MPK,*g
Yugurish
tezligi,
m/soniya
Yugurish
tezligi,
km/soat
6 minutlik yugurish 
testidagi masofaning 
uzunligi, 
m.
40-44
3.1
11
1100
45-49
3,3
12 
s
1200
50-54
4.0
14.5
1350
55-59
4,2
15
: 
Ч 
1500
60-64
4,4
16
1600
65-70
4,8
17.5
1750
Har  bir  mashg’ulot  mashg’ulotida  yugurish,  shuningdek,  bu  yerda 
tavsiya qilingan boshqa mashqlardan foydalanish bilan bir qatorda taklif 
qilinayotgan masofalami individual mashg’ulotlarda yugiirib o’tish yosh 
fotbolchilaming chidamliligini anchagina oshirishi kerak.
7.7.4. Chaqqonlik va egiluvchanlikni tarbiyalash xususiyatlari
Dastlabki  tayyorgarlik  va  boshlang’ich  sport  ixtisoslashuvi 
bosqichlarida chaqqonlik va epchillik tarbiyalash koordinasiyasiga ko’ra 
murakkab bo’lgan harakat amallarini muvaffaqiyatli egallab olish uchun 
asos  yaratadi.  Bu  yinda  harakatli  o’yinlar,  to’p  bilan  bajariladigan 
mashqlar,  akrobatika  mashqlari,  uncha  murakkab  bo’lmagan  to’siqlar 
osha  yugurish,  sakrash,  kichikroq  balandlikda  muvozanat  saqlash 
mashqlari tipik mashqlardir.
Yugurib ketayotib birdan txtash,  burilish,  yo’nalishni  o’zgartirish 
va  tezlikda  bajarish  talabi  kabi  qo’shimcha  topshiriqlar  bilan 
bajariladigan mashqlar katta ahamiyatga ega.
Mushaklaming 
tabiiy 
elastikligini 
va 
bo’g’inlardagi 
harakatchanlikni  keng  klamda  yengil  harakatlar  qilish  bilan 
bajariladigan  mashqlar  yordamida  (epchillikning  optimal  me’yorini 
saqlagan holda) saqlab turish kerak.
Jiddiy mashg’ulot qilish va takomillashuv bosqichlarida mashqlami 
yangi-lash  va  o’zgartirish,  ulami  yangi,  ancha  murakkab  sharoitlarda 
bajarish  maqsadga  muvofiqdir.  Sport  o’yinlari  (basketbol,  gandbol, 
xokkey) alohida ahamiyat kasb etadi.
217

---

Egiluvchanlikni 
tarbiyalashda 
predmetlarsiz 
hamda 
yengil 
predmetlar  bilan  (bular  keng  ko’lamda  bajariladi)  bajariladigan 
mashqlardan, bo’g’inlar va paylami  mustahkamlaydigan mashqlar bilan 
qo’shib  bajariladigan  epchillik  mashqlaridan,  shuningdek,  mushaklami 
bo’shashtirishga oid mashqlardan foydalaniladi.
17-18 yoshli  futbolchilar bilan o’tkaziladigan mashg’ulotlarda ikki- 
uchta  yengil  prujinasimon  sapchish  bilan  tugallanadigan,  harakatning 
to’liq amplituda bilan bajariladigan (juft-juft bo’lib  va og’irliklar bilan) 
yetarlicha samarali bo’lgan maxsus chaqqonlik mashqlari qo’llaniladi.