Ўринов Дилшод Нормуродович 4-курс «А» гуруҳ

Merovenglar  davrida  VI  asrning  ikkinchi  yarimida  solid  va  triens  

tangalarida krest  tasviri  muqaddam  joy olgan. Dastlabki  mis  tangalar  ham  

vujudga  kelgan. Bu  tangalar Avstraziya Teuderix (511-534)  va  qirol  Neystr  

Xildebert I  (511-558)  davrida  ancha  rivojlangan. Tanganing  yuz  tomonida  DN 

                                                 

1

 

 

Введение  в  специальные  исторические  дициплины.  МГУ.  1990.  стр – 120-122. 

 

---

 

-  - 

THEODEBEPTVS  yozuvi  bitilgan. Bu  pul  muomalasi  Parij,  Sani,  Mass, 

Mazel,  Reyn,  va Marsel  bo`ylab harakatda  bo`lgan.  Tangalar  zarb  qilish  

makonlari  ham  kengaygan. Merovenglar  davrida  900  ga  yaqin  joylarda  pul  

tangalar  zarb  etilgan. Mahalliy hukumdorlar  o`z  qasrlarida  ham Fransiya  va  

Angliyada  VII  asr  o`rtalarida  oltin  solid  hukumron  bo`lgan. Tanga  yuzasida  

gulchambar  tasviri  bo`lib  orqa tomonida Viktoriya  (V)  g`alaba  tasviri  zarb  

qilingan. Yoki  ko`pincha  orqa  tomoniga  but  rasmi tushirilgan. VII  asrda  

shuningdek  kichik  og`irlikdagi  1,1  1,3  gr, kumush  dinorlari  zarb  qilingan. 

Portret, but, yozuv  bitilgan. Birinchi  davr  qariyib  300  yilga  cho`zilgan.  Tanga  

pullarni  o`g`irligi  1,1 gr.dan  1,3 gr.  gacha  bo`lgan. 

        Ikkinchi  davrda,  Karoling  dinori  –  VIII  o`rtalari –  X asr  davri  

mobaynida  turli  o`zgarishlarga  sabab bo`lgan. 

Tipin  Korotki  (751 – 768)  davrida  kumush  dirxam og`irligi  jihatidan 780  

gr  bo`lib  oltinni  siqib chiqaradi. Tanganing  “funt”  nomini  olishi  Buyuk  Karl  

(768  –  814)  zamonasida  yuz  beradi. Tanganing yuziga  qirol  rasmi, ikkinchi  

tomoniga  tanga  zarb  qilingan  qasr  tasviri  tushiriladi.Tangalarning    old  

tomonida  yozuv  saqlangan.  Masalan:  RT  PEX  PIPINS.   Qirol  Karloman  

(768-771)  davrida   CAR= LOM  harflari  har  ikki  tomonida  ham  tushirilgan  

800  –  yili  Rim  papasi  Lev  III  Buyuk  Karlni  cho`qintiradi. Endi  tanganing  

orqasida  cherkov, shahar  darvozasi  va  kema  tasvri  tushuriladi.Tangalarda  

yozuv  saqlanib qolgan. IMP  ERATOR  yoki  AVG  VSTVS  gulchambar  va  

imperator  portreti  tushurilgan.  

Angliyada  qirol Eduard  Muchenik (975-978) ,  Knut  (1016-1035),  Garold  

(1035-1040) Xardaknut (1040-1042),  Eduard  Ispovednik  (1042-1066)  davrida  

oltin  tangalar  zarb etilgan.  Tangada  qirol  portreti, yani boshi va  orqa  tomonda  

but  tasviri  tushirilgan. Keyinchalik,  qirol  Vilgelm  Bosqinchi  (1066-1087),  

Stefan  I  (1135-1154),  Genrix  I  (1100-1125),  Genrix II  Plantagenet  (1154-

1189)  davrida  penni  nomli  oltin  tanga  zarb  qilib,  savdo  va to`lov  vazifasida 

keng  qo`llangan. Grafliklanning  qudrati  tobora  oshib borgan.  Ayniqsa  Anjuy  

grafligi  boshqa  shaharlar  bilan har  doim  raqobatda  g`olib  kelgan.  Bu  

---

 

-  - 

graflikda    og`irligi  1,5  gramli  oltin  tanga  zarb etilgan. Tanganing  yuza  

qismida  qirol  boshi  orqa  tomonida  esa  but  tasviri  tushirilgan. Faqat Genrix  

VIII  (1485-1509)  davrida  penni  o`girligi  0,54  grammga  tushib qoladi.

1