Мавзу: саноатни модернизациялашда инвисцияларни ахамияти

 jadva l4 

Sanoat ishlab chiqarishi tarmoqlaridagi o’zgarishlar (o’sish indeksi, oldingi 

yil -100)  

 

1995 y. 

2000 y. 

2005 y. 

2010 y. 

2013 y. 

Yalpi sanoat ishlab 

chiqarishi 

100,1 

105,9 

107,2 

108,5 

107,7 

1. Elektr-energetika 

100,4 

101,1 

97,8 

102,7 

102,4 

2. Yonilg’i  sanoati 

99,6 

99,7 

99,1 

104,1 

106,2 

3. Qora metallurgiya 

88,9 

118,7 

105,3 

107,7 

103,6 

4. Rangli  metallurgiya 

100,3 

102,5 

97,6 

99,1 

102,6 

---

 

15 

5. Kimyo va neft-kimyo 

sanoati 

111,3 

115,8 

108,1 

117,1 

106,4 

6. Mashinasozlik  va 

metallni  qayta ishlash   

118,9 

89,7 

131,1 

112,8 

112,4 

7. O’rmonchilik  va 

yog’ochni qayta ishlash  

103,6 

130,1 

125,7 

106,3 

104,6 

8. Qurilish  materiallari 

87,3 

104,3 

110,4 

105,8 

111,0 

9. Yengil  sanoat 

97,8 

117,0 

111,9 

117,9 

112,0 

10. Oziq-ovqat sanoati 

98,4 

108,5 

111,8 

113,1 

106,5 

 

Bunday  o’sishning  asosiy  omili  mamlakatning  o’zi  islohotlar  strategiyasini 

sanoatlashtirish  siyosati bilan  barobar olib bora boshlaganidir. 

Respublikada  faol  sanoatlashtirish  siyosati  olib  borilishi  munosabati  bilan 

1995  yilda  u  MDH  mamlakatlari  orasida  o’zining  rivojlanishini  qayta  tiklagan, 

keyinchalik,  2005  yilda,  birinchi  bo’lib  2010  yil  darajasidan  ancha  o’sgan,  2012 

yilda  esa  dastlabki  (bazaviy)  ishlab  chiqarish  hajmiga  nisbatan  21.5  foizga  o’sgan 

yagona respublika bo’lib qoldi. 

O’zbekiston  ko’rsatkichlari  ijobiy  bo’lishining  eng  muhim  sabablari  –  bu 

mavjud  sanoat  tarmoqlarining  kerakli  hajmda  saqlab  qolib,  yangi  tarmoqlarni 

yaratish  strategiyasi  bo’ldi.  Mustaqillikning  birinchi  yillaridanoq  O’zbekiston 

hukumati  uchun  real  sektorni  rivojlantirish  ustuvor  yo’nalishlardan  biri  bo’lib 

hisoblanadi.  Respublikamizning  o’z-o’zini  yoqilg’ienergetika  mahsulotlari  bilan 

ta’minlash  siyosati  (neft  va  neft  mahsulotlari  hamda  gaz  ishlab  chiqarishning 

keskin  o’sishi)  qo’shimcha  qiymat  yaratuvchi  (mashinasozlik,  yog’och  va 

yog’ochni  qayta  ishlash)  sohalarining  intensiv  rivojlanishi  bilan  birgalikda  olib 

borildi. SHu bilan  birga, yengil  va oziq-ovqat sanoatlarining  rivoji  ham qayd etildi.   

Umuman  olganda,  tarmoqlar  bo’yicha  ishlab chiqarish tarkibida og’ir sanoat 

(yonilg’ienergetika  majmuasi,  mashinasozlik,  metallurgiya)  salmog’ininng  oshishi 

yengil  sanoat  ulushi  hisobiga  bo’lmoqda.  Natijada,  mustaqil  iqtisodga xos bo’lgan 

darajaga  yaqinlashish  yuz  bermoqda  va  sobiq  ittifoq  mamlakatlarida  qayta 

ixtisoslashuvdan  paydo  bo’layotgan  yetishmovchilik  va  tobelikning  oldini  olish 

ta’minlanmoqda. 

---

 

16 

Ishlab  chiqarishni  diversifikatsiyalash  va  qo’shimcha  qiymat  yaratuvchi 

sanoat  tarmoqlarini  rivojlantirishga  qaratilgan  iqtisodiy  strategiya  respublikaga 

yaxshi natijalar  keltirmoqda. 

O’zbekiston  o’zining  oltini,  paxta  tolasi  va  ipagi,  nefti va gazi, samolyot va 

avtomobillari,  paxta  terish  mashinasi  va  paxtani  qayta  ishlash  mashinalari  bilan, 

ekskovator va kompressorlari, vino va konservalari hamda bir qator boshqa sanoat 

mahsulotlari  bilan  dunyoga mashhur. 

O’zbekiston  respublikasining  industrial  qiyofasini  energetika,  kon-ruda, 

oltin  qazib  oluvchi,  samolyotsozlik  va  avtomobilsozlik  sanoatlari,  elekrtotexnika 

va  elektron  sanoatlari,  ko’p  tarmoqli  mashinasozlik  va  qurilish  materiallari  sanoati 

belgilab  bermoqda. 

Mustaqallikning  11  yilida  sanoat  mahsulotining  hajmi  3  marta  ko’paydi.  Bu 

davrda  faqat  miqdoriy  o’zgarishlargina  emas,  balki  juda  katta  sifat  o’zgarishlari 

ham sodir bo’ldi.