№1 Labaratoriya mashg’uloti

Laboratoriya topshiriqlari 

 

1-topshiriq. Matematik tushunchalarni ta’riflash haqidagi ma’lumotlarga tayangan 

holda  matematika,  algebra  va  geometriya  fanlaridan  (V  –  VII  sinflar  materiallari 

asosida)  matematik  ob’ektlarni  turlicha  ta’riflanishiga  5  tadan  misollar  keltiring  va 

mantiqiy tahlillab bering. 

Ta’riflarning tuzilishini mantiqiy tahlil deganda biz: 

1)  Har bir so’zni ta’rifdagi tushuntirilishini nazarda tutamiz, u yerda ortiqcha so’z 

yo’qmi, bormi shunga e’tiborimizni tortamiz. 

2)  Hamda matematik ob’ektni ta’rifga moslashtirish. 

3)  Ushbu ta’rifga mos keluvchi matematik ob’ektni ko’rsatish. 

4)  Matematik ob’ektni ta’rifini unga ekvivalent bo’lgan ta’rif bilan almashtirish. 

5)  Agar ta’rifda xatolar bo’lsa, ularni topishni tushunamiz. 

Matematik  tushunchalarni  quydagicha  ta’riflash  mumkin  ya’ni,  xarakteristik  

xossalarni  ifodalab,  konstruktif    ta’riflash  (matematik  ob’ektni  hosil  qilish  jarayoni 

ko’rsatiladi).  Yana  matiqiy  matematik  ob’ekt  ta’riflanishi  mumkin  bunda, 

ta’riflanayotgan  tushunchani  xossasini  emas  balki  klassifikatsion  xarakterini  ta’rif 

belgilanadi.  

 

1-  Misol.  Parallelogram  deb  qarama-qarshi  tomonlari  parallel  bo’lgan 

to’rtburchakka aytamiz. 

Turi - parallelogramm 

Jinsi – turtburchak. 

Tur jixatdan farqi  qarama-qarshi tomonlari parallel. 

 

2-Misol. Nuqta atrofida burish deb shunday harakatga aytamizki bunda har bir shu 

nuqtadan chiqayotgan nur bir hil yo’nalishda va bir hil burchakga burilsin. 

Termin – burish. 

Jins – harakat. 

Tur jixatdan farqi  

1)  Har bir tur bir hil yo’nalishda; 

2)  Bir hil burchakga burilsa; 

3)  Misol. To’g’ri chiziqlar ayqash deyiladi, agar ular bir tekislikga tegishli 

bo’lmay, kesishmasa. 

 

---

 

22 

2-topshiriq.  Yuqoridagi  ma’lumot  va  misollarni  inobatga  olgan  holda,  quyidagi 

jadvalga 2-3 tadan misollar keltiring.