13-Mavzu. Iqtisodiy o’sishning umumiy tavsifi va neokeynscha modellari

3. Iqtisodiy o’sishning keynscha modellarining umumiy tavsifi. Ye. 

Domar modeli. 

 

 

 

Iqtisodiy    o’sish  moldellari  yalpi  ishlab  chiqarishning  uzoq  muddatli  ko’payishi  taklif 

omillariga tayangan holda  tahlil etish imkonini beradi.  

    Iqtisodiy    o’sishning  keynscha  va  neokllasik  modellari  mavjud.  Keynscha  modellarning 

mohiyati quyidagicha: 

1)  ularning barchasi Keynsning yalpi talb to’o’risididagi bosh g’oyasiga tayanadi. Ya’ni ularni 

tuzishda  mualliflar  iqtisodiyotni  uzoq  muddatli  mutanosib  rivojlanishining  hal  qiluvchi 

sharti yalpi talabni oshirish deb qarashgan; 

2)  iqtisodiy  o’sishning  asosiy  omili  investitsiyalar  hisoblanadi,  boshqa  ishlab  chiqarish 

omillari e’tiborga olinmaydi; 

    Keynscha iqtisodiy o’sish modelidan soddarog’i 40-yillarda Ye. Domar tomonidan taklif etilgan 

model hisoblanadi. 

 

 

 

         Domar  modelida  mehnat  bozorida  ortiqcha  taklif  mavjud,  bu  baholarn  barqaror  xolatida 

ushlab turadi, nvestitsion lag «0» ga teng, kapital quyilmalarni ng chegaraviy unumdorligi doimiy  

deb olinadi.  

         Ye.Domar  investitsiyalarni  ham  talab  ham  taklif  omili  deb  qaraydi.  Ya’ni  investitsiyalar 

nafaqat  mulьtiplikativ  ta’sir  ko’rsatib  yalpi  talabni  oshiradi,  balki  ishlab  chiqarish  quvvatlarini 

yuzaga keltirib, ishlab chiqarishni rivojlantiradi, tovarldar taklifini oshiradi . SHunday ekan, yalpi 

talabning o’sishi yalpi taklifning o’sishiga teng bo’lishi uchun investitsiyalar qanday o’sishi kerak 

degan savol paydo bo’ladi. Bu savolga javob topish uchun Domar uch tenglamani o’z ichiga olgan 

tenglamalar sistemasini tuzdi: 

1)  taklif tenglamasi; 

2)  talab tenglamasi; 

3)  talab va taklif tengligini  ifodalovchi tenglama. 

  1.  Taklif  tenglamasida  investitsiyalar  ishlab  chiqarish  omillarining  qanchaga  qo’shimcha 

o’sishini ko’rsatadi . Agar berilgan sharoitda investitsiyalar I  o’ssa,  yalpi ishlab chiqarish   



K α  

miqdorga o’sadi: