Изланувчилар online илмий-амалий

ISHLAB CHIQARISHNI AVTOMATLASHTIRISH 
1
Xudoyberdiyev Xamidullo Ulug’bek o’g’li, 
2
Zokirov Sanjar Ikromjon o’g’li,
1
Farg’ona politexnika instituti, talaba 
2
Farg’ona politexnika instituti, ilmiy rahbar 
 
Bugungi kunda mamlakatimizda yangi jahon texnologiyalaridan keng 
foydalanilmoqda. Bu jarayonda ishlab chiqarishni avtomatlashtirishga keng 
ahamiyat berilmoqda. Ishlab chiqarishni avtomatlashtirishda mahsulotlarni sifat, 
dizayn, tez ishlov berish, mahsulotgaishlov berishdagi sarflardan tejamkorlik, ish 
jarayonidagi xavfsizliklar sifati ortib boradi. 
Ishlab chiqarishni avtomatik boshqarish — ishlab chiqarishning turli 
tarmoqlarini boshqarishda matematik metodlar, avtomatik qurilmalar va hisoblash 
texnikasi vositalarini qoʻllash. Uning ilmiy asosi — iqtisodiy kibernetika. Odam 

---

224 
bilan kibernetik mashinalarning munosabatiga oid uslubiy va aniq masalalarni hal 
qilish uning muhim vazifasidir. 
Ishlab chiqarish samaradorligi, ya’ni mavjud dastgohlardan foydalanib 
mahsulot hajmini ortib borishi, dastgohlarni to‘xtovsiz va unumli ishlashi, sifatli 
mahsulot chiqarishni ortishi - zavodning ta’mirlash xizmati ishlariga bog‘liq. 
Dastgohlarning texnik holatining yomonligi va buzilishi korxona faoliyati 
samaradorligiga, uning asosiy iqtisodiy ko‘rsatkichlariga katta ta’sir ko‘rsatadi. 
Ishlab chiqarish jarayonlari - xom ashyo va materiallarga ishlov berish, ularga 
shakl berish va pardozlash ishlarini keng qamrovda egalladi va bu o‘z navbatida 
xizmat ko‘rsatish jarayonlariga ham tarqaldi. Ta’mirlash, mahsulot chiqarishning 
ortishi- bularning barchasi zavodning ta’mirlash xizmati ishlariga bog‘liq. Shu 
bilan birga ishlab chiqarishni avtomatlashtirishning o‘sishi avtomatlashtirilgan 
korxonaning asosiy toifadagi ishchilarni dastgohlarga xizmat ko‘rsatish va 
ta’mirlash ishlari bilan band bo‘lishlariga olib keladi.
Ishlab chiqarishni avtomatlashtirish - bozorda korxonaning muvaffaqiyati 
uchun eng muhim shartlardan biri, mutaxassislarni to'g'ri tanlash, to'g'ri boshqaruv 
tizimi va yetarli "kapitallashuv". Shu bilan birga, ishlab chiqarishni 
avtomatlashtirish oson ish emasligini ham inobatga olish kerak. Ishlab chiqarishni 
avtomatlashtirish sanoat, og'ir sanoat, oziq-ovqat va yengil sanoat singari sohalar 
va faoliyat sohalarini qamrab olishi ham e'tiborga olinishi lozim. "USU" 
kompaniyasidan dasturiy mahsulot ishlab chiqarish bila n bog'liq har qanday 
sohada faoliyat ko'rsatadigan korxonalar uchun javob beradi. Ishlab chiqarishni 
avtomatlashtirish dasturining evolyutsiyasi ko'plab xodimlarni butun tizimga va 
hatto turli turdagi mahsulotlarga integratsiyalash qobiliyatidir. Ishlab ch iqarishni 
avtomatlashtirish komandaning yagona mexanizm sifatida ishlashiga yordam 
beradi. Foydaligining muhim xususiyati - ishlab chiqarishni avtomatlashtirishni 
qo'llash bilan ishlaydigan operatorlarni ma'lumotlarni ko'rish va tahrir qilish 
darajasiga ko'ra ajratish qobiliyati. Shunday qilib, menejment kimga va qaysi 
vakolatni ajratish kerakligini belgilashi mumkin. Bu yirik korxonalar uchun juda 
qulay, unda ko'plab xodimlar ishlaydi. Shu bilan birga, operatorlarning kirish 
darajasida bo'linishi hech qanday tarzda xodimlarning o'z majburiyatlarini 
bajarishiga to'sqinlik qilmaydi va biznes-jarayonlar haqida xabar bermaydi.
“USU” dasturiy ta'minotidan foydalangan holda ishlab chiqarishni 
avtomatlashtirish bir nechta ishlab chiqarish tizimlari boshqaruvini t a'minlaydi va 
foydalanuvchi uchun qulaylik yaratadi. Tashkilot samaradorligi doimo o'sib 
boradi.Mahsulotni ishlab chiqarishni avtomatlashtirish nafaqat mahsulotlarni 
yanada samarali ishlab chiqarishga, balki uni eng yaxshi samaradorlik bilan 
amalga oshirishga ham yordam beradi. Foydali dasturning funksional 
imkoniyatlaridan foydalanib, kerakli hujjatlarni va hisobotlarni tuzish mumkin.
Bundan tashqari, dasturiy ta'minot firmaning ishini tahlil qilish, zarur statistikani 
to'plash va ularni joylashtirishga yordam beradi.  
Xulosa : Bugungi kunda ishlab chiqarishni avtomatlashtirish korxona zavod 
kichik firmalarga juda katta imkoniyatlarni taqdim etadi. Ushbu imkoniyatlardan 
unumli foydalanish orqali ishlab chiqarishda moddiy va ma’naviy yutuqlarga 

---

225 
erishish ko’zda tutiladi. Avtomatlashtirish orqali ishlab chiqarishdagi qator 
muammolarni bartaraf etish dasturiy ta’minotlarni ko’zda tutilgan holda amalda 
qo’llash orqali amalga oshirilishi ko’rib chiqiladi. Texnologik jarayonlarni 
avtomatlashtirish, kontrol qilish texnika taraqqiyotining asosiy yo’nalishlaridan 
hisoblanadi. 
Foydalanilgan adabiyotlar ro’yhati 
1. N. Musayev va E. Alimboyev. "Yengil sanoat" OʻzME. Ye harfi, birinchi 
jild. Toshkent, 2000-yil. 
2. M.K.Rasulova, B.G.Isroilova, M.A.Asadullayeva. Kiyim ishlab chiqarish 
texnologiyasi, O'quv qo'llanma .T.: TTYESI, 2014.-366 b. 
3. T.A.Ochilov, F.J.Abdulina, N.V.Ibroximova. Standartlashtirish asoslari, 
metrologiya va maxsulot sifati. Toshkent, 2003y. 
4. www.ziyonet.uz